Ali b. İbrahim b. İsmail el-Gaznevî ve tefsirdeki metodu

Abstract

Ali el-Gaznevî, H. 582 yılında vefat etmiş olup Selçuklu AtabeyliklerindenZengîler'in, en parlak zamanlarını yaşadıkları bir zaman diliminde, ilmi ve kültürelhareketliliğin yoğun olduğu bir dönemde yaşamıştır. Zemahşerî (ö. 538/1144) veSemʿânî (ö. 562/1167) gibi dönemin en meşhur âlimlerinden ders almıştır. Tefsir,Fıkıh, Arapça, usul ve cedel alanlarında otoritedir. Zahid kişiliğiyle bilinen müellif,ilgili olduğu alanların hemen hemen tamamında eser bırakmış bir kimsedir.Takşîru't-Tefsir, Şerhu Mukaddime fi'n-Nahv, el-Meşâriʿu'ş-Şerâiʿ, el-Menâbiʿ fiŞerhi'l-Meşâriʿ müellifin tefsir, nahiv ve hanefi fıkhı alanlarında verdiği eserlerdir.İnanan insanlar için hayatın en büyük anlamı, ilâhî hitabın onu indireninrızasına uygun bir şekilde anlaşılması, anlatılması ve yaşanmasıdır. Müellif, buanlamda eserinde her biri Kur'ân'ın anlaşılması alanında, adeta bir bütünün parçasıgörevi gören Ulûmu'l-Kur'ân'a dair temel konuların hemen hemen tamamınaörneklerle yer vermiştir. Ali el-Gaznevî, kendi zamanının ruhuna uygun olarakUlûmu'l-Kur'ân konularına dair örnekleri nakillere dayandırır. Çoğu zaman dabunları kavramsallaştırmadan sadece lügat açısından ele alır ve konunun anlaşılmasıiçin çok sayıda örnekler verir.Ali el-Gaznevî'nin Takşîru't-Tefsir adlı eseri çerçevesindeki çalışmamız birgiriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır.Anahtar Sözcükler: Ali el-Gaznevî, Takşîru't-Tefsir, Ulûmu'l Kur'ân, Esbabı Nüzûl, Mübhemât.

Âli al-Ghaznawi, who died in A.H. 582, lived in the brightest times of Zangids Atabeg of the Seljuks when science and cultural mobility were intense. He learned from the most famous scholars of the time such as al-Zamakhshari (d. 538/1144) and Sem'ânî (d. 562/1167). He is an authority in Tafsir, Fiqh, Arabic, usûl and cedel fields. The author, known for his ascetic personality, has left a work in almost all the fields in which he was interested. Takshiru't Tafsir, Şerhu Mukaddime fi'n-Nahv, al-Meshariu'sh sheri'i, al-Menâbi 'fi Sherhi'l-Meshari are the works of the author in the fields of exegesis, nahiv and hanafi jurisprudence.For people who believe, the greatest meaning of life is to understand, explain and experience the divine speech in accordance with the desire of the creator. In this sense, the author has included in his work almost all of the basic issues of Ulûm al Qur'an using examples, which is a puzzle piece in the field of understanding the Qur'an. Ghaznawi relies his examples on narrations and transcriptions of Ulûm al Qur'an issues in accordance with the spirit of his time. Most of the time, he deals those in terms of vocabulary without conceptualizing and gives plenty of examples for a better understanding.Our work on Âli al-Ghaznawi's Takshiru't Tafsir consists of an introduction, three chapters and a conclusion.Key Words: Âli al-Ghaznawi, Takshiru't Tafsir, Ulum al Qur'an, Esbab-ı Nüzûl, Mübhemât.