Ebû Mansûr El-Huseyn B. Zeyle`nin El-Kâfi Fi`l-Mûsikî adlı eserinin müzik teorisi açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, 11. yüzyılda yaşamış İranlı bir filozof ve âlim olan İbn Zeyle'ninmüziğe dair eserini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmalarından biri olan el-Kâfîfi'l-Mûsikî, mevcut müzik literatürüne önemli ölçüde yeni fikirler eklerken, zamanınakadar geliştirilen tüm müzik teorilerini kapsar. İbn Sînâ'nın en yakın öğrencilerindenbiri olduğu için İslâmî bilgilerin aktarımında eserleri daha da önem arz eder. Bu olgu,araştırmalarımız sırasında keşfettiğimiz üzere, el-Kâfî fi'l-Mûsikî'nin bazıkısımlarının İbn Sînâ'nın Cevâmiu İlmi'l-Mûsikî ile birebir aynı olmasını da açıklar.Bununla birlikte, İbn Zeyle, eserinde, hocası İbn Sînâ'dan hiç söz etmemiştir. İbnZeyle'nin eserinin orijinalliği, ebced yönteminde nağmeleri isimlendirirken harflerifarklı bir biçimde kullanmasında yatar. Ebced harflerini kullanma şekli, SafiyyuddinUrmevî gibi sistematikçi denen okula müntesip bazı ilim adamlarının eserlerinde veonu takip eden başka ilim adamlarının eserlerinde de görülmektedir. Bu bakımdanİbn Zeyle bu yöntemin kurucusu olarak düşünülebilir. Bir başka önemli nokta ise,îkâ'ları oluştururken onların kuvvetini kullanmasıdır. Çalısmaya başladığımızda el-Kâfi fi'l-Mûsikî'nin Türkçe çevirisi mevcut değildi. Çalışmamızın ekinde eserinçevirisini de veriyoruz. Sadece İngiltere ve Hindistan'daki kütüphanelerde bulunaniki orijinal el yazmasına erişemediğimizden, çevirimizde Zekeriya Yusuf'unyayınladığı metni kullandık.

This study aims to analyse work of Ibn Zayla on music, an Iranian philosopherand scholar of the eleventh century. One of his works, al-Kâfi fi'l-Mûsikî,encompasses all music theories developed up until his time, while contributingsubstantially new ideas to the existing music literature. His works become all themore important in Islamic scientific transmission due to the fact that he is one of theclosest disciples of Ibn Sina This fact explains also the identity of some parts of al-Kâfî fi'l-Mûsikî with Ibn Sina's Javamiu İlmi'l-Mûsikî, an identity discovered duringour research. However, Ibn Zayla never mentions the work of his master, Ibn Sina, inhis own work. The originality of Ibn Zayla's work lies in his different uses of lettersin the abjad numerals in naming notes. The manner in which he uses the abjadnumerals can be observed in the works of some scholars from so-called systematistschool such as Safiyyuddin Urmawi, and that sort of use is adopted by other scholarsthereafter. In this regard, Ibn Zayla can be considerd as the founder of this method.Another important point is that Ibn Zayla in his use of the force of the duration incomposing îkâ''s. Before we commenced our study, Al-Kâfi had not yet beentranslated into Turkish. In the framework of this study, we furnish its translation.Since there are only two original manuscripts found in the libraries in the UnitedKingdom and India, out of reach, the edition of Zakariyya Yousuf is used for thetranslation.