Böbrek transplantasyonu yapılan hastaların immünsüpresif ilaç kullanımına uyum ve yaşam kalitesi düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Böbrek Transplantasyonu Yapılan Hastaların İmmünsüpresif İlaç Kullanımına Uyum Ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin BelirlenmesiKronik Böbrek Yetersizliği (KBY), tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmakta ve yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Son dönem böbrek yetersizliğinde tedavi seçeneklerinden biri de transplantasyondur. Yapılan nakil sonrasında immünsüpresif tedaviye uyum oldukça önemlidir. Hastanın uyumu, tedavi başarısını arttırarak semptom yoğunluğunu azaltabilir ve yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyebilir. Bu araştırma, Böbrek Transplantasyonu (Tx) yapılan hastaların uyum düzeylerinin, yaşam kalitelerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Çalışma öncesi etik kuruldan ve kurumdan izin alındı. Araştırmanın evrenini, özel bir hastanenin Böbrek Transplantasyonu ünitesine kayıtlı 244 böbrek Tx hastası oluşturdu. Örneklem seçiminde evrenin tamamına ulaşılması hedeflendi ve 206 hastaya ulaşıldı. Veriler yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Çalışmamızda hastaların yaş ortalaması 41,40±11,88'olarak bulundu. Hastaların %92,7'sinin 46-59 yaşları arasında, %54,4'ünün canlı donörden nakil olduğu, %54,9'unda yan etki, %2,9'unda uyumsuzluğa bağlı rejeksiyon geliştiği saptandı. En yüksek uyum skorlarına `46-59` yaş gurubunun sahip olduğu belirlendi. Rol-güç fiziksel fonksiyon ve rol-güç emosyonel fonksiyon skorlarının her ikisinin de erkeklerde yüksek olduğu, uyum puanlarının yan etki oluşmayan grupta daha yüksek olduğu saptandı. Hastaların yaşı ve böbrek yetersizliği (BY) süresine göre uyum skorlarında anlamlı bir değişiklik olmazken, Tx süresi arttıkça uyumun düştüğü, uyum skoru arttıkça fiziksel fonksiyon, vitalite ve mental sağlık skorlarının da arttığı belirlendi. Bu çalışmanın sonuçları dikkate alındığında; uyum ile yaşam kalitesi arasında anlamlı ilişkiler olduğu, uyumun artırılması ile yan etki gelişme sıklığının azalacağı ve yaşam kalitesinin artacağı düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Kronik böbrek yetmezliği; uyum; yaşam kalitesi

Adherence of Immunosuppressive Drug Treatment and Quality of Life in Patients with Renal TransplantationChronic renal failure is an important health problem in our country and affects our quality of life negatively. One of the recent treatments of renal failure is transplantation. After the transplant, compliance to the immunosuppressive therapy is rather essential. Compliance of the patient can decrease the intensity of the symptom by increasing the success of the treatment and affect the quality of life positively. This study was conducted in an attempt to identify the factors which affect the quality of life and the compliance levels of the patients transplanted renal. Before the study, the necessary permission was obtained from the ethics committee. The study was conducted with 244 renal patients at a private hospital. The study aimed to reach all 244 renal patients, but it was reached to 206 of them. The data was collected by face-to-face interviews. In the study, the age average was 41,40+11,88. 92,7% of the patients are in the age range of 46-59, 54,4% of them was transplanted from a living donor, 54,9% of them experienced side effect and 2,9% of them got rejection because of incompatibility. The age group of 46-59 had the highest organ compliance. The scores of role-strength physical function and role-strength emotional function were both high on men and compliance scores were higher on the group who did not experience any side effect. While there was no significant change in compliance scores according to the age of the patients and the duration of renal failure, it was determined that as the Tx process increased, compliance decreased; as the compliance score increased, physical function, vitality and mental health scores increased. When the results of this study are taken into account, it is considered that there is a significant relation between compliance and quality of life and that the frequency of side effect development decreases and the quality of life increases.Key Words: Chronic renal failure; harmony; life quality