Meme kanseri nedeni ile kemoterapi tedavisi alan hastalarda tat duyusu değişikliğinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi

Abstract

Günümüzde en kapsamlı ve karmaşık kanser tedavisi kemoterapidir. Kemoterapi kanser hücreleri kadar normal hücreler üzerine de etki gösterir. Kemoterapi tedavisi sonucu birçok yan etki meydana gelir. Bu yan etkiler içerisinde tat alma değişikliği de çokça görülmektedir. Kemoterapi süresince görülen tat alma bozukluğu hastaların fizyolojik, psikolojik ve sosyal olarak olumsuz yönde etkilenmelerine yol açmaktadır. Kemoterapi nedenli oluşan tat alma değişikliği insanların yaşam kalitelerini de olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışma, meme kanseri nedeni ile kemoterapi tedavisi alan hastalarda tat duyusu değişikliğinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Bu çalışmanın evrenini Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi onkoloji bölümüne gelip Ocak 2018 - Temmuz 2018 tarihleri arasında tedavi olan hastalar, örneklemi ise kabul kriterlerine uygun 100 hasta tarafından oluşturulmuştur. Veriler hasta tanıtım formu, Kemoterapiye Bağlı Tat Alma Değişikliği Ölçeği (K-TADÖ) ve SF-36 yaşam kalitesi ölçeği aracılığı ile yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin tamamını kadınlar oluşturmakta ve yaş ortalamasının 52,09±11,63 olduğu saptanmıştır. SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyut skorlarından ağrı hariç olmak üzere diğer tüm skorlar ile tat alma ölçeğinin alt boyut skorları arasında negatif yönde anlamlı düzeyde ilişki olup SF-36 skorları arttıkça tat alma ölçeğinin skorları düşmektedir. Medeni durumun ölçeklerde ki skorlara hiçbir etkisinin olmadığı bulundu. SF-36 yaşam kalitesi ölçeği skorlarının genel olarak yüksek olduğu saptandı. Tat alma ölçeğinin skorlarında ise genel olarak düşük skorlar ile karşılaşıldı. Gelir durumunun her iki ölçek skorları üzerinde de etkin olduğu saptandı. BKI' nin tat alma bozukluğunda herhangi bir etkisinin olmadığı fakat yaşam kalitesinde negatif yönde etkili olduğu gözlendi. Kemoterapi alan hastalara yönelik tat duyusu bozukluğu semptomlarının belirlenmesi ve bakım planlamasının yapılması, kemoterapi tedavisi nedeni ile tat duyusu bozukluğu yaşayan hastalar için yaşam kalitesini artırmaya yönelik eğitim programlarının ve girişimlerinin planlanması, örneklem sayısının daha fazla olduğu farklı hasta gruplarıyla farklı bölgelerde çalışmalar yapılması önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Kemoterapi; Tat Alma Değişikliği; Hemşirelik; Meme kanseri

Nowadays, the most comprehensive and complex cancer treatment is chemotherapy. Chemotherapy also affects normal cells as well as cancer cells. Many side effects after chemotherapy treatment come to the fore. Within these side effects, the change of taste is also seen. The taste disorder that occurs during chemotherapy leads to the physiological, psychological and socially negative effects of the patients. Chemotherapy-induced changes in taste affect people's quality of life negatively.This study was conducted as a descriptive study to investigate the effect of the taste sensation change on the quality of life in patients who received chemotherapy treatment for breast cancer. The universe of this study was established by Gaziantep University Şahinbey Research and Practice Hospital oncology department and patients were treated between January 2018 and July 2018 and the sample was formed by 100 patients who met the acceptance criteria. The data were collected by the patient presentation form, the Chemotherapy Related Taste Change Scale (K-TADÖ) and the face-to-face interview technique via the SF-36 quality of life scale. All the participants in the study were women and the mean age was 52,09 ± 11,63.The subscale scores of the Sf-36 quality-of-life scale, except for pain, are significantly correlated negatively between all other scales and the subscale scores of the scoring scale, and the scores of the scaling scale decrease as the SF-36 scores increase. The marital status was found to have no effect on the scores on the scales. Sf-36 quality of life scale scores were found to be generally high. In the scores of the tasting scale, generally low scores were encountered. It was found that the income situation was also effective on both scales. It was observed that BMI had no effect on taste-tingling impairment but was negative in the quality of life. It is suggested that studies in different regions should be conducted with different patient groups where the number of samples is higher and the training programs and initiatives to increase the quality of life for the patients suffering from the chemotherapy treatment and the taste disturbance due to the chemotherapy treatment and the determination of the taste sensory disorder symptoms for the patients receiving chemotherapy are planned.Keywords: Chemotherapy; Taste Change; Nursing; Breast Cancer.