Karaciğer nakli olacak hastalara video destekli verilecek eğitimin semptom yönetimine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma; Karaciğer transplantasyonu olan hastalara video destekli verilecek eğitimin semptom yönetimine etkisini incelemek amacıyla yapıldı. Yarı deneysel ön test son test kontrol gruplu tipdeki araştırmanın verileri 01 Kasım 2017 – 31 Mayıs 2018 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü ilk kez karaciğer nakli olacak tüm hastalardan toplandı. Evreni bilinen örneklemde güven aralığı %95 alınarak hesaplama yapıldığında araştırmaya dahil edilecek hasta sayısı 60 bulundu. Hastalar kontrol (n=30) ve deney (n=30) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Gruplara seçilen hastalar rastlantısal örnekleme yöntemiyle seçildi. Veriler sosyo-demografik özellikler formu ve MTSORD-58TR ölçeği ile ve araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Hastalara girişim olara semptom yönetimine yönelik video destekli eğitim hazırlandı ve deney grubu hastalarına ameliyat öncesi ve sonrası olmak üzere 2 bölüm de video destekli eğitim verildi. Taburcu olduktan 1 ay sonra kontrole geldiklerinde semptom yönetimi puanı bakıldı. Kontrol grubuna herhangi bir girişim uygulanmadı. Veriler bilgisayarda SPSS 22 paket programında sayı ve yüzdelik, ki kare ve t testi ile değerlendirildi. Kurum izinleri ve etik onay alındıktan sonra çalışmanın amacı ve süreci anlatılarak hastaların yazılı onamları alındı. Karaciğer nakli hastaları deney ve kontrol grubun semptom oluşma ve rahatsızlık durumu puan ortalamaları arasında ki fark Man Whitney U analizi ile test edilmiştir. Semptom oluşma ve rahatsızlık durumu sıralı-ordinal olarak ölçülmektedir. Ridit analizi karaciğer nakli hastalarında en çok görülen on semptomun belirlenmsinde kullanılmıştır. Karaciğer transplantasyonu olan kontrol grubu hastalarının videolu eğitim öncesi semptom oluşma (U=319.000, p=0.053) ve rahatsızlık (U=313.000, p=0.043) puan ortalamalarının deney grubundan istatistiksel olarak daha yüksek olduğu bulundu. Karaciğer transplantasyonu olan kontrol grubu hastalarının videolu eğitim sonrası semptom oluşma (U=166.000, p<0.001) ve rahatsızlık (U=174.5, p<0.001) puan ortalamalarının deney grubundan istatistiksel olarak daha yüksek olduğu bulundu. Sonuç olarak MTSORD-58TR ölçeği puanlamasında semptomları azalttığı için ülkemizde bu konuda yeni çalışmaların yapılması gerektiği önerilir.Anahtar Kelimeler: Semptom Yönetimi, Karaciğer Transplantasyonu, Video Eğitimi.

This work; The aim of this study was to investigate the effects of video-assisted education on symptom management in patients with liver transplantation. Data of the semi-experimental pretest, posttest control group type study were collected from all patients who had liver transplantation for the first time between November 1, 2017 and May 31, 2018. When the confidence interval was calculated as 95% in the known sample, the number of patients to be included in the study was 60. Patients were divided into two groups as control (n = 30) and experiment (n = 30). Patients were selected by random sampling method. The data were collected by the sociodemographic form and the MTSORD-58TR scale and by the researcher by face-to-face interview technique. Video-assisted training for symptom management was applied to the patients and the experimental group patients were given video assisted training before and after the surgery. One month after discharge, symptom management score was examined when they came to the control. No intervention was applied to the control group. Data were analyzed with SPSS 22 package program, number and percentage, chi square and t test. After the approval of the Authority and ethical approval, the purpose and the process of the study were explained and written informed consent of the patients was obtained. Liver transplant patients were tested with Man Whitney U analysis, which was the difference between the mean scores of symptom formation and discomfort of the experiment and control group. Symptoms and discomfort are measured sequentially-ordinally. Ridit analysis was used to determine the ten most common symptoms in liver transplant patients.The control group patients with liver transplantation were found to have statistically higher scores than the experimental group (U = 319.000, p = 0.053) and discomfort (U = 313.000, p = 0.043). The control group patients with liver transplantation were found to have statistically higher scores after the video training (U = 166.000, p <0.001) and discomfort (U = 174.5, p <0.001) than the experimental group. As a result, it is recommended that new studies should be carried out in our country as it decreases the symptoms in MTSORD-58TR scale scoring.Key Words: Symptom Management, Liver Transplantation, Video Training.