İbn Cinnî`nin Sırru Sınâ`ati`l-İ`râb adlı eserinde Mu`cem harflerine dair görüşleri

Abstract

Bu çalışma, alanında ilk müstakil kitap olan İbn Cinnî'nin Sırru Sınâ'ati'l-İ'râb adlı eserinde mu'cem harfleri ve bu harflerin kelime içerisinde asıl, bedel ve zâid olarak kullanılmasına dair İbn Cinnî'nin görüşlerini içermektedir. Çalışmanın birinci bölümünde İbn Cinnî'nin hayatı ve ilmî kişiliği ele alınmıştır.İkinci bölümde İbn Cinnî'nin ses, harf, hareke, hurûfu'l-mu'cem kavramları ile harflerin sıfat ve mahreçlerine dair görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır.Üçüncü bölümde mu'cem harflerinden hemze hariç sahih olanların kelime içerisinde bedel ve zâid olarak kullanılması ve İbn Cinnî'nin buna dair görüşleri nedenleriyle birlikte ortaya konulmaya çalışılmıştır.Dördüncü bölümde ise mu'cem harflerinden hemze ile birlikte illetli harflerin kelime içerisinde bedel ve zâid kullanılması ve buna dair İbn Cinnî'nin görüşleri nedenleriyle birlikte ortaya konulmaya çalışılmıştır.Tezin sonunda ise çalışmanın bulgularına dair sonuç kısmı yer almaktadır.Anahtar Sözcükler: İbn Cinnî, Sırru Sınâ'ati'l-İ'râb, Hurûfu'l-Mu'cem, Bedel, Zâid

This study includes the letters of the alphabet in Ibn Jinnî's Sirru Sinaat al-İ'râb, which is the first independent work in the field, and the views of Ibn Jinnî on the use of them as original, bedel and zâid in words. In the first part of the study, Ibn Jinnî's life and his scientific personality and his method of writing the book are discussed.In the second part, Ibn Jinnî's views on the concepts like sound, letter, diacritical mark, huruf al-mu'jam and on the sıfat and makharij al huruf are tried to be determined.In the third section, the usage of the sahih letters except for hamza as bedel and zâid in the word and Ibn Jinnî's opinions this are put forward together with the reasons.In the fourth chapter, the usage of ailing letters with hamza as bedel and zâid in words and Ibn Jinnî's opinions about this are put forward together with the reasons.At the end of the thesis, there is a conclusion part based on the findings of the study.Keywords: Ibn Jinnî, Sirru Sinaat al-İ'râb, the Usage of Letters, Original, Bedel, Zâid