Constructing an Islamic society through novels -creation of collective identity and issue of participation in Islamic literature

Abstract

Siyasal İslam'ın kamusal alanda kendini kabul ettirme gayretleri, her biri konunun farklı boyutlarına açıklık getiren çeşitli kurgularla okunabilir. Kurguların değişmeyen ortak noktasını ise çatışma olgusu oluşturmaktadır. Bu çalışmada siyasal İslam olgusunun, Müslüman kimliği oluşturma ve toplumsal katılım yönündeki gayretleri, İslami romanlar üzerinden incelenmiştir. İslami romanlarda kurgulandığı şekliyle Kemalist ideolojinin pozisyonunun anlaşılması, Türkiye'de siyasal İslam'ın mücadelesinin kodlarının çözümlenebilmesi bağlamında yaşamsal önemi haizdir. Roman yazarlarının hayatı izleyip başkalarına aktaran anlatıcılar olduğu kabulünden hareketle, İslami romanların siyasal İslam'ın kültürel izdüşümlerini yansıtan değerli kaynaklar olduğu söylenebilir. Siyasal İslamın maksatları bakımından İslami romandan beklenen asıl faydanın, ideolojik ortak bir hedefe bağlı Müslüman kitlenin oluşturulması olduğu belirtilmelidir. Eserlerde, Kemalist ideolojinin Osmanlı'yla arasında inşa ettiği fikirsel duvarın bir benzerinin, mevcut rejimle İslami düzen arayışı içinde olan kitleler arasına çekilmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Toplumu İslami hayat nizamı uyarınca sağaltma hedefi doğrultusunda Cumhuriyetin kurumları, ötekileştirilme nesneleri olarak hedefe konulmuştur. 1990'lardan itibaren öncekilerden farklı ve yeni bir tür muhafazakâr kitlenin ortaya çıktığı görülmektedir. Modernite olgusuna Müslüman öznelliğin cevabı şeklinde okunabilecek süreç, yeni bir yapıyı ön plana çıkarmaktadır. Özgürleşen ve farklılaşan Müslüman birey, artık kendisine özel sorunlarının çözümünü toplu hidayet söylemlerinde değil, özgün kişisel deneyimlerde aramaktadır.

The efforts of political Islam to adopt itself in the public sphere can be read with a variety of perspectives, each of which clarifies the different dimensions of the subject. The common point of those viewpoints is the phenomenon of conflict. This study aims to examine the efforts of political Islam to build Muslim identity and the issue of participation through Islamic novels. Understanding the position of the Kemalist ideology in the Islamic novels has vital importance in order to comprehend the political struggle of Islam in Turkey. Moving from the premise that novelists are the people who watch the life and then retell it to the others, Islamic novels may come forward as valuable sources which reflect political Islam's cultural codes.Considering the ultimate goals of political Islam, the real benefit expected from the novels is the formation of a Muslim community that is enchained to a common ideological idea. In the novels, a wall of thought is required to separate the Kemalist regime from the masses in pursuit of an Islamic order. The institutions of the Republic to have be marginalized to restore the society in accordance with the order of Islamic life. Beginning from 1990s, the emergence of a new and different kind of conservative mass is observed. The process, which can be read as an answer of Muslim subjectivity to the phenomenon of modernity, highlights a new structure. The liberated and differentiated Muslims no longer satisfy with the traditional collective solutions but seek individual guidance for their exclusive experiences.