1970`ler Türkiyesi`nde dinde reform tartışmaları: Ahmed Davudoğlu örneği

Abstract

XIX. yüzyılda Batı ile olan münasebetler neticesinde ortaya çıkan ıslah/reform/tecdit hareketleri, daha ilk dönemlerden itibaren farklı tartışmalara sebebiyet vermiştir. Bu tartışmalarda üç ana grubun varlığı göze çarpmaktadır. Ahmed Davudoğlu, aldığı eğitim ve kurduğu ilişkiler neticesinde, geleneğe bağlı olarak Batı yanlısı düşüncelere karşı çıkan grubun içerisine dâhil edilebilir. Mısır'da eğitim görmesi hasebiyle Mısır'daki, Bulgaristan'lı Türklerden olması sebebiyle Bulgaristan'daki ve Türkiye'ye hicret edip ömrünü burada tamamlamasından ötürü de Türkiye'deki reform tartışmalarını yakından takip eden Davudoğlu'nun, özellikle Türkiye'deki söz konusu tartışmalarda çok aktif rol oynadığı görülür. Necip Fazıl Kısakürek, Sadreddin Yüksel, Ali Nar gibi isimler, Ufuk ve Sabah gibi gazeteler, Süleymancılık, Işıkçılık gibi cemaatlerle birlikte kendisi, reformculuk olarak tarif ettikleri bu cereyana karşı şiddetli bir muhalefet kanadı oluşturmuşlardır.Reformculuk cereyanını dini tahrip olarak niteleyen Ahmed Davudoğlu, yazdığı eserleri, farklı mecralarda kaleme aldığı makale ve yazıları, yaptığı tercümeleri, verdiği konferans ve dersleri reformculuk akımına karşı çıkma aracı olarak kullanmıştır. O, Mısır'da özellikle Cemâleddin-i Afgânî ve Muhammed Abduh'un başını çektiği birçok reformcuyu, Mevdûdî, Hüseyin Cozu gibi farklı İslam ülkelerindeki ıslah yanlısı kişiyi konu edinerek kendince tehlikeli gördüğü bu akıma karşı Müslüman olan diğer şahısları uyarmayı amaç edindiğini belirtmiştir. Davudoğlu, Türkiye'deki reform tartışmalarında, özellikle 70'li yıllarda ortaya çıkan bazı dergi çevreleriyle ıslah/reform/tecdit, içtihat, muamelatla ilgili bazı konularda tartışmalara girmiş ve kendisine de söz konusu dergi yazarlarından cevaplar verilmiştir.

In Islamic World, the Reform movements also known as Tajdit or Islah Movements emerged in the aftermath of the confrontation with the West. The problem of reform has been the subject of heated debates, which can be classified in three categories: Ahmed Davudoğlu belongs to the first group. As a scholar who was educated in a classical approach, he was a staunch traditionalist and and opponent of the Western Outlook. He was familiar with the discussion about religious reform in various parts of Islamic World since he was from Bulgaria and he was educated in Egypt. On the other hand he emigrated to Turkey and lived there until his death. Therefore he took role in the discussion of reform in all these three countries. He was very active in the discussion about this subject in Turkey. Davudoglu's struggle with the Reformists in Turkey was supported by the majör religious groups such as Sulaymancilar, Işıkcilar and also by the leading religious figures and intellectuals like Necip Fazıl Kısakurek, Sadreddin Yuksel and Ali Nar. His was also columnist in the Daily neswpapers, Ufuk and Sabah, published by Suleymancis. Davudoglu, these Groups and leading figures formed a strong front against the reformists.Seeing reform as a way of degenerating relion, Davudoglu vehemently criticised reformers in his books, translations, articles, lectures and conferences. His declared his aim as to warn fellow muslim of the danger of reformist ideas put forward by reformers of Egypt like Jamaladdin al-Afgani, Muhamamd Abduh on the one hand, Mawdudi and Husain Cozu on the other. He contributed to the discussion of the religious reform in 70's especially with the member of the circile of Nesil Dergisi. He critcised their ideas of sılah, tajdit, reform and ijtihad. The members of this circle responded his criticism.