Türklerde geleneksel aba güreşi üzerine bir araştırma

Abstract

IV ÖZET Bu araştırmada, Türk Milli kültür halkalarından olan geleneksel aba güreşlerinin tasviri yapılırken, bu spor veya sporların tarihi süreç içerisinde geçirdiği aşamalar ve günümüzdeki durumu tesbit edilmeye çalışıldı. Çalışmada Türk ve dünya spor tarihine yansıyan yönüyle eski Türkler'den günümüze aba güreşleri hakkında az ve sınırlı olan yerli kaynakların yanısıra, Asya Türk Cunhuriyetleri ile özellikle Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve Rusya'da da yayınlanmış birçok kaynaktan dil ve geleneksel kültür unsurları ile birlikte birçok resimlerle de destekleme yoluna gidildi. Bu metodla yerinde ve yeni elde edilen bilgiler farklı veya eksik olduğu sanılan eski bilgilerle karşılaştırılarak konuya yeni bir bakış ve boyut getirilmeye çalışıldı. Bu çerçevede, Türkiye dışı Türk toplumlarının hemen hepsinde benzeri ya da aynı motiflerle yapıldığı görülen aba güreşleri; XVI. Asra kadar Anadolu'da devlet düzeyinde yapılırken, bu asırlardan sonra sadece halk arasında kaldığı görülmüştür. Günümüz Türkiye'sinde ise, sadece Hatay ve Gaziantep de farklı şekillerde, fakat aynı tarzlarda yapıldığı görüşmüştür. Türkiye ve Türkiye dışı Türk toplumlarında yapılmakta olan aba güreşlerinin giyim, kuşam ve kurallarında ufak farklılıklar gözükse de, tarz, karakter ve motif bakımından aynı milli nitelikleri taşıdıkları gözükmüştür. Bu güreşin, Türkiye'de yapılmakta olan şalvar, kara kucak ve yağlı güreşlerden daha engin ve zengin bir geçmişe sahip olduğu; yine IXX. Asrın son çeyreğinde Japonya'da ortaya çıkan Judo'da asırlar önce yapıldığı ve kuralları günümüz judosuyla aynı paralelde olduğu görülebilmiştir.

V THE STUDY OF TRADİTİONAL ABA VVRESTİNG TURKISH ABSTRACT In this survey while tha traditional `aba` wrestling which is of the rings of Turkish national culture is descripted, sports phases in the historical processand and position of today was tried to be defenminouted. `Aba` wrestling, as from eurlier Turks to today's that has come to Turks and into world sports history and there is restricted local knowledge about the `aba` wrestling. In the Asian Turkish Republics especially in the middle Asian Turkish Republics and Rusia, many knowledge (sourcuse) that have been, publicated. Besides this sources are supported with language traditional cultural elemantary and many photographs. With this method, while in the place and new knowledge, thats in the hand) being compared with the different or missing(lock) old? Knowledge, new view and dimensions tried to be go... In this perspective, mostly in Turkish community out of Turkey as moht there have been similar are some like `aba` wrestling. Until 16. Century, while aba wrestling how been performing under the control of government, next years it has been only performed by different figure but manner (was) has been some in Hatay an Gaziantep In Turkey and the cominity which is out of Turkey, altought there is small differences between figures and motif(s), it has been poissesed some national quality. `Aba` wrestling which has longitional past from şalvar, karakucak and yağ? Wrestling which have been performed in Turkey. Besides, Judo that has been founded in Japan in the last quarter at 19. Century, but `aba` wrestling has been performing before many centuries from Judo and rules almost some with today's Judo.