Osteoporoz tanısında panoramik mandibular indeks ve panoramik radyografik densitenin DEXA ile karşılaştırılması

Abstract

IV ÖZET OSTEOPOROZ TANISINDA PANORAMİK MANDIBULAR İNDEKS VE PANORAMİK RADYOGRAFÎK DENSİTENİN DEXA İLE KARŞILAŞTIRILMASI Oya KADEMOĞLU, Doktora Tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Ağustos 2004 Osteoporoz, düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun mikromimarisindeki bozulma sonucu kemik kırılganlığının artması ile oluşan bir hastalık olarak tanımlanır. Bu çalışmanın amacı, osteoporoz tanısında panoramik radyografilerin tam değerini araştırmaktır. Çalışmada kliniğimize çeşitli nedenlerle başvuran ve son bir ay içerisinde dual enerji X-ray absorbsiyometri (DEXA) ölçümleri yapılmış olan 45-60 yaş arası 120 kadın yer aldı. WHO sınıflamasına göre bunlardan 30'u normal, 50'si osteopenili ve 40' ı osteoporozlu idi. Hastalardan, stepwedge yerleştirilerek ortopantomogram alındı. Filmler standart koşullarda banyo edildi. Ayrıca hastalardan; menapoza girip girmedikleri, menapoz girme şekilleri, menapoz süreleri, eğitim düzeyleri, meslekleri, yaşlan, boylan, kiloları ve sigara içip içmedikleri hakkında bilgi edinildi. Alınan filmlere gonial kortikal indeks, mandibular kortikal kalınlık, mandibular inferior korteks, superior-inferior panoramik mandibular indeks ve antegonial indeks gibi radyomorfometrik ölçümler ile densitometrik ölçümler uygulandı. Densitometrik ölçümler optik densitometre cihazı ile aynı kişi tarafından ölçüldü ve değerlendirildi. Radyomorfometrik ölçümler dijital kumpas ile yapıldı. Verilerin değerlendirilmesinde istatistiksel testler kullanılmıştır. Radyomorfometrik ölçümlerden, gonial kortikal indeks, mandibular kortikal kalınlık, superior-inferior panoramik mandibular indeks, mandibular inferior korteks ve antegonial indekslerde normal ve osteoporozlular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark gösterirken, densitometrik ölçümlerde normal ve osteoporozlular arasında fark bulunamadı. Çalışmamızın sonucunda, osteoporoz teşhisinde radyomorfometrik ölçümlerden alveoler kret rezorpsiyonu hariç diğer indekslerin tam değerinin olduğuna, densitometrik ölçümlerin ise yeterli derecede duyarlı olmadığı kanısına varılmıştır.

V ABSTRACT COMPARING PANORAMIC MANDIBLE INDEX AND PANORAMIC RADIOGRAPHIC DENSITY WITH DEXA FOR THE DIAGNOSIS OF OSTEOPOROSIS Oya KADEM O?LU, Ph. D. Thesis University of Ondokuz Mayıs, Samsun, August 2004 Osteoporosis is defined as a disease characterized by low bone mass and micro-architectural detoriation of bone tissue, leading to enhanced bone fragility and a consequent increase in fracture risk. The purpose of this study is to evaluate the diagnostic value of panoramic radiography for osteoporosis. 120 women aged 45-60 years, who visited our clinic for dental treatment, were selected. They had DEXA scans which were done during same month. According to WHO classification, 30 women with a normal BMD were used as the control group. 50 women had osteopenia and 40 women had osteoporosis. We took a panoramic radiograph of each patient. Aluminum step-wedge was mounted on panoramic radiograph. All the films were developed in the same processing at standardized conditions. Data collected from patients' charts include age, height, weight, job, education, cigarette habit, menstrual situation, menstrual history and years since menopause. Gonion index, mandibular cortical width, superior-inferior panoramic mandibular index, mandibular cortical index, alveoler crest resorption index and antegonial index as radiomorphometric indices and densitometric indices on panoramic radiographs were calculated by the same dental radiologist. Radiomorphometric indices were measured with a digital caliper. Densitometric indices were made with an optic densitometer. The data were analyzed with statistically. There were statistical differences at gonion index, mandibular cortical width, superior-inferior panoramic mandibular index, mandibular cortical index and antegonial index between normal and osteoporotic patients. There were no statistical differences for densitometric measurements between normal and osteoporotic patients.. As a result, we decided for all radiomorphometric indices except for the alveolar crest resorption index were able to identify osteoporosis from normal patient. The densitometric measurements for the diagnosis of osteoporosis are not sufficiently sensitive.