Samsun yöresinden toplanan çiğ süt örneklerinde bazı pestisid kalıntılarının araştırılması

Abstract

Pestisidlerin veteriner hekimliği, zirai mücadele ve halk sağlığı alanlarında yaygın olarak kullanılmaları çevrede birikmeleri ile sonuçlanabilmektedir. Bu bileşiklerin kalıntıları süt gibi besinlerde kolaylıkla birikmekte ve insan vücuduna gıda zinciri yoluyla girerek ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.Bu çalışma ile Samsun yöresinden elde edilen çiğ inek sütü örneklerinde bazı organik klorlu (OK) ve sentetik piretroid pestisidlerin kalıntı düzeylerinin belirlenmesi için çoklu kalıntı analiz yöntem uyarlaması yapmak, kalıntı miktarlarının bölgesel dağılımının belirlenmesi ve tespit edilen kalıntıların insan sağlığı açısından muhtemel tehlikelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Samsun yöresinden toplanan 100 adet inek sütü örneği, dokuz adet OK ve beş adet sentetik piretroid pestisid yönünden analiz edilmiştir. Pestisid ekstraksiyonunda kriyojenik ekstraksiyon ve sonrasında temizleme için katı faz ekstraksiyon (SPE) işlemi uygulandı. Örneklerin analizi elektron yakalama detektörlü gaz kromatografi cihazı (GC-ECD) ile yapılıp, doğrulamaları ise gaz kromatografi-kütle spektrometresi (GC-MS) cihazında gerçekleştirildi. Ortalama geri kazanım değerleri OK pestisidler için % 33-81 ve sentetik piretroid pestisidler için % 60-136 bulundu. Bileşiklerin belirleme alt limitleri (LOD) aldrin için 5, HCB için 9, pp'-DDT için 69, pp'-DDE 21, op'-DDT için 46, op'-DDE için 82, gama-BHC için 34, alfa-BHC için 10, beta-BHC için 16, permetrin için 218, sipermetrin için 281, alfasipermetrin için 162 ve siflutrin için 276 ng/kg (ppt) olarak tespit edilmiştir. Hesaplama alt limit değeri (LOQ) aldrin için 17, HCB için 29, pp'-DDT için 229, pp'-DDE için 69, op'-DDT için 153, op'-DDE için 271, gama-BHC için 113, alfa-BHC için 34, beta-BHC için 52, permetrin için 719, sipermetrin için 926, alfasipermetrin için 535 ve siflutrin için 911 ng/kg olarak ölçüldü. Hesaplanan LOD ve LOQ değerlerinin Türk Gıda Kodeksinde belirtilen maksimum kalıntı limitlerinin (MRL) altında olduğu görüldü.İncelenen süt örneklerinin hiçbirinde aranan pestisidlerin kalıntısına rastlanmamıştır. Bununla birlikte, bu kirleticiler besin zinciri yoluyla aşırı miktarda birikime uğrayabileceğinden gıda, biyolojik ve çevresel örneklerde daha fazla sayıda analizin gerçekleştirlmesi risk değerlendirmesinin ortaya konması açısından gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Süt, çoklu kalıntı yöntemi, organik klorlu, sentetik piretroid, gaz kromatografi.

The widespread application of pesticides in veterinary medicine, agriculture and public health can result in the accumulation of pesticides in the environment. Their residues may easily concentrate in foods (such as milk). These toxicants get into the human body through the food chain, and cause serious health problems.In this study, method adaptation for multiresidue analysis of some organochlorine (OC) and synthetic pyrethroid pesticides in raw milk samples, which were collected from Samsun province, determination of amounts and regional distrubtions of the residues and as a result, evaluation of probable hazards of determined residues for human health, were aimed. One hundred cow milk samples were collected from Samsun province, and analyzed for nine OC and five synthetic pyrethroid pesticides. Cryogenic extraction method was performed for the extraction and then, solid-phase extraction (SPE) which was made with 2 different cartridges (C18 and Florisil), was performed for the clean-up procedure. The analysis of samples were carried out by GC equipped with an electron capture detector (ECD) and confirmation was made by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). Average recovery for OC and synthetic pyrethroid pesticides were in the range of 33-81 % and 60-136 %, respectively. The limit of detections (LODs) were determined 5 for aldrin, 9 for HCB, 69 for pp?-DDT, 21 for pp?-DDE, 46 for op?-DDT, 82 for op?-DDE, 34 for gama-BHC, 10 for alpha-BHC, 16 for beta-BHC, 218 for permethrin, 281 for cypermethrin, 162 for alphacypermethrin and 276 ng/kg (ppt) for cyfluthrin. The limit of quantifications (LOQs) were measured 17 for aldrin, 29 for HCB, 229 for pp?-DDT, 69 for pp?-DDE, 153 for op?-DDT, 271 for op?-DDE, 113 for gama-BHC, 34 for alpha-BHC, 52 for beta-BHC, 719 for permethrin, 926 for cypermethrin, 535 for alphacypermethrin and 911 ng/kg for cyfluthrin. The LOD and LOQ were seen lower than the maximum residue levels (MRL) fixed by Turkish Food Codex.Any investigated pesticide residue was not detected in the all examined raw milk samples. However, as these pollutants may biomagnify through the food chain over time, for the risk analysis further food, biological and environmental samples should be analyzed.Keywords: Milk, multiresidue method, organochlorine, synthetic pyrethroid, gas chromatography.