Davranış değişim aşamalarına göre düzenli egzersize katılımı engelleyen ve güdüleyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Samsun il merkezinde 14-95 yaş erkek ve kadınların davranış değişim aşamalarına göre düzenli egzersize katılımlarını engelleyen ve güdüleyen faktörlerin incelenmesidir.Materyal ve Metot: Samsun ilinde yaşayan 1350 kadın ve 1350 erkek katılımcı rastgele seçilmiş; Egzersiz Davranışının Değişim Basamakları (EDDB) Anketi, Boş Zaman Engelleri (BZE) Ölçeği-18 ve Egzersize Güdülenme Anketleri (EGA) kullanılmıştır. Gruplararası dağılımlarda fark olup olmadığının belirlenmesi için çapraz tablolar ile X2 analizleri, gruplararası karşılaştırılmalarda tek yönlü varyans analizi ile post hoc Scheffe analizleri kullanılmıştır.Bulgular: Kadın ve erkeklerde yaş grupları arasında fiziksel özellikler anlamlı şekilde farklılaşırken, erkeklerde boy uzunluğu hariç egzersiz davranışı değişim basamakları arasında fark yoktur. Cinsiyet ve yaş gruplarına göre egzersiz davranışı değişim basamaklarının oranları tüm yaş gruplarında anlamlı düzeyde farklıdır. Egzersize katılımı güdüleyen faktörlerin engellere göre daha anlamlı olduğu gözükmektedir. Erkeklerde altmış yaş grubuna kadar sosyal ve eğlence ile beceri gelişimi boyutlarında anlamlı farklılaşma gözlenmemiştir. Kadınlarda 40 yaş grubuna kadar EGA değişkenleri anlamlı seviyede farklılaşmıştır. Her iki cinste BZE alt boyutlarında sadece birey psikolojisi ortalamaları daha çok yaş grubunda anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Diğer boyutlarda egzersiz davranışı aşamalarına göre daha az sayıda yaş grubunda anlamlı farklılaşma gözlenmiştir. Yaş grupları dikkate alınmadan erkek ve kadınlarda egzersiz davranışı aşamalarına göre hem EGA hem de BZE ölçeği alt boyutları anlamlı şekilde farklılaşmaktadır.Sonuç: Erkek ve kadınlarda egzersiz davranışı aşamalarına göre düzenli fiziksel etkinliklere katılımı güdüleyen ve engelleyen faktörlerin ortalamaları anlamlı şekilde farklılaşırken yaş grupları dikkate alındığında boş zaman engellerinden daha çok egzersizi güdüleyen faktörlerin etkili olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Cinsiyet; egzersiz; engeller; güdüler; fiziksel; yaş

Aim: The aim of this study is to investigate the constraints and motives affecting participation in regular physical activity with respect to the exercise behavior stages of change (EBSC) in males and females aged between 14-95 in Samsun city center.Material and Method: 1350 female and1350 male living in Samsun Province were selected as a randomly. For the data collection, the Turkish version of Physical Activity Stages of Change Questionnaire (PASCQ), Turkish version of the 18-item Leisure Constraint Scale (LCS) and the Recreational Exercise Motivation Scale (REM) were used. These scales were adapted to Turkish population. A chi square test was used the determine if there is difference in the distribution between the groups while one-way analysis of variance and post hoc Scheffe were utilized for the comparison of the groups.Results: The physical characteristics of participants were differentiated among male and female age groups while no significant difference was observed among EBSC groups except body height. The percentages of groups for exercise EBSC were different according to age and gender. Motives were more effective than constraints in participation to the exercise. There were no significant differences in social/enjoyment and skill developmentdimensions of males up to 60 years old. Sub-dimensions of REM were differentiated up to age of forty in females. In both genders, there were only significant differences in the mean of individual psychology in great number of age groups while there were significant differences in few numbers of age groups with respect to groups for EBSC in the other sub-dimensions. The averages of REM and LCS sub-dimensions differientiated significantly according to groups for EBSC in males and females regardless of age groups. Conclusion:While the motives and constraints that affect the physical activity for exercises behavior stages of men and women differs significantly, the motives are more efficient than free time constraints regarding the age groups.Keywords: Age; constrains; exercise; gender; motives; physical