Antrenör davranışları ile ilgili sporcu algısının araştırılması: Türkiye ve Bosna-Hersek örneklerinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu araştırma, farklı spor branşlarındaki yarışmacı sporcuların antrenörlerinin kendilerine karşı olan davranışlarını algılamaları ile ilgili olarak yapılmış olup, çeşitli demografik değişkenler kullanılarak Türkiye ve Bosna-Hersek örnekleri arasındaki ve farklı branşlar arasındaki benzerlik ve farklılıkların belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Araştırmanın evrenini Türkiye'de ve Bosna-Hersek'te futbol, basketbol, atletizm, yüzme, karate ve taekwondo branşlarındaki yarışmacı sporcular oluşturmaktadır. Örneklem grubu ise basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 743'ü Türkiye'den, 651'i Bosna-Hersek'ten olmak üzere toplam 1394 sporcudan oluşmaktadır. Araştırmada gerekli veriyi toplamak için, `Coaching Behavior Scale for Sport` (CBS-S) ölçeğinin Türkçe (`Sporcular İçin Antrenör Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği`) (SADDÖ) ve Boşnakça (`Skala Trenerskog Ponasanja Za Sport`) uyarlamaları kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analiz ise, tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra bağımsız örneklem T-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey testi uygulanarak yapılmıştır. Bulgular: Araştırmada Bosna-Hersek'li ve Türk sporcuların antrenör davranışlarını değerlendirmelerinde, Bosna-Hersek'li sporcuların lehine olumlu anlamlı farklılık bulunmuştur. Diğer yandan branşlar arası karşılaştırmalarda ise her iki örneklem arasında farklı bulgulara erişilmiştir. Ayrıca her iki örneklemde kadın sporcuların erkeklere kıyasla antrenör davranışlarını daha olumsuz değerlendirdiği belirlenirken, yaş değişkeninde ise farklı sonuçlar bulunmuştur. Antrenörlerin milli olması, uluslararası başarıları, antrenörlük kademe ve tecrübelerinin fazla olması, eğitimlerinin yüksek olması, yabancı dil bilgisi, vb. yeterliliklerinin sporcular üzerinde olumlu etki yaptığı görülmektedir. Sonuç: Araştırmanın bulgularına göre, sporcuların değerlendirmesine bağlı olarak Bosna-Hersek'li antrenörlerin Türk antrenörlerden daha olumlu davranışlara sahip oldukları ve mesleki yeterlilik düzeylerinin daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler:Antrenör; sporcu; davranış;antrenör davranışı; sporcu algısı

Aim:The aim of this study was to define the competitive athletes' perceptions of the behaviors of their coaches, and also to find out the similarities and differences between the Turkish and Bosnian Herzegovinian samples, and between different sports disciplines according to various demographic variables.Material and Method: The universe of this study was composed of the competitive athletes in football, basketball, swimming, karate, and taekwondo in Turkey and Bosnia-Herzegovina. The sample was composed of a total of 1394 athletes, 743 Turkish and 651 Bosnian Herzegovinian, who were selected through simple random sampling. In order to gather necessary data, the Turkish (`Sporcular İçin Antrenör Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği`) and Bosnian adoption (`Skala Trenerskog Ponasanja Za Sport`) of `Coaching Behavior Scale for Sport (CBS-S)` were applied to the sample. The data were analyzed using descriptive statistics, independent samples T-Test, one-way variance analyze (ANOVA), and Tukey Test. Results: In this research, meaningful difference was found between the perceptions of Bosnian and Turkish athletes on coach behaviours as Bosnian athletes had better results. On the other hand comparing the sport branches, the two samples gave different results. Besides in both samples female athletes had more negative perceptions about coach behaviours when compared to the males, but according to age variable different findings reached. It was also found that some competencies, such as being national coach, international successes, higher rank and experiences in coaching, higher level of education, knowing foreign languages, etc had positive effects on athletes' perceptions. Conclusion: According to the findings of this research, it is understood that Bosnian coaches have more positive attitudes and higher coaching competencies through the eyes of their athletes when compared to Turkish coaches.Keywords:Coach; athlete; behaviour; behaviour of the coach; perception of the athlete