Palyatif bakım hastalarının yakınlarına uygulanan hemşirelik bakımının spiritüel iyilik hali ve umut üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma palyatif bakım hastalarının yakınlarına uygulanan hemşirelik bakımının spiritüel iyilik hali ve umut üzerine etkisini belirlemek amacıyla deneysel tipte, ön test- son test deneme modelinde randomize kontrollü çalışma olarak yürütüldü.Materyal ve Metot: Araştırmanın evrenini 05.10.2018-18.03.2019 tarihleri arasında Samsun İl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı 5 hastanenin palyatif bakım ünitelerinde yatarak tedavi gören hastaların yakınları, örneklemini ise 30'u girişim ve 30'u kontrol grubunda olmak üzere toplam 60 hasta yakını oluşturdu. Araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı iç içe karma desenden yararlanıldı. Nicel veriler toplanırken Hasta Yakını Tanıtıcı Bilgi Formu, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Spiritüel İyi Oluş Ölçeği; nitel veriler toplanırken yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanıldı. Bulgular: Bu çalışmada Watson'ın İnsan Bakım Kuramı'na temellendirilerek sunulan hemşirelik bakımının girişim grubu hasta yakınlarının Beck Umutsuzluk Ölçeği toplam ve alt boyut puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir değişikliğe neden olmasına karşın (p<0,05), Spiritüel İyi Oluş Ölçeği toplam ve alt boyut puanlarında herhangi bir değişime neden olmadığı saptandı (p>0,05). Hasta yakınları ile yapılan nitel görüşmeler sonrasında hastanın tanısı ilk öğrenildiğinde verilen tepkiler, bakım verme sürecinde karşılaşılan problemler, problemlerle baş etme yolları, bakım verme sürecine ilişkin beklentiler ve iyileştirici hemşirelik bakımının oluşturduğu etkiler olmak üzere beş tema belirlendi.Sonuç: Watson'ın İnsan Bakım Kuramı'na temellendirilerek sunulan hemşirelik bakımının, hasta yakınlarının umutsuzluk düzeylerini azaltmasına karşın spiritüel iyilik hallerinde herhangi bir değişikliğe neden olmadığı saptandı.Anahtar Kelimeler: Hasta yakını; hemşire; palyatif; spiritüalite; umut.

Aim: This is a randomized controlled, experimental study conducted in a pretest-posttest trial model to determine the effect of nursing care on spiritual well-being and hopefulness in relatives of palliative care patients. Material and Method: The universe of the study comprised the relatives of the patients treated in the palliative care units of the 5 hospitals affiliated to Samsun Provincial Health Directorate in the period from 05.10.2018 to 18.03.2019. The study sample consisted of 60 patient relatives. Of these patient relatives, 30 were assigned to the intervention group and 30 were assigned to the control group. The study had a mixed design, combining the use of quantitative and qualitative research methods. The quantitative data collection was carried out using the Introductory Form for Patient Relatives, Beck Hopelessness Scale, and Spiritual Well-Being Scale. The semi-structured interview forms were used for collecting qualitative data. Results: This study found out that the provision of nursing care, based on the theory of Watson's Human Caring, created a statistically significant change in the total and subdimension scores of the Beck Hopelessness Scale in the palliative care patients' relatives in the intervention group (p <0.05). However, no changes were observed in the total or subdimension scores of the Spiritual Well-being Scale (p> 0.05). Five themes were identified after conducting qualitative interviews with the relatives of the patients. These themes were as follows; the emergent reactions at the time of the diagnosis, problems encountered during the caregiving process, ways of coping with the problems, anticipations about the caregiving process, and the effects of remedial care provided by nurses. Conclusion: The provision of nursing care based on the theory of Watson's Human Caring decreased the severity of hopelessness in the patient relatives; however, it was found that it did change their spiritual well-being levels.Keywords: Patient relative; nurse; palliative; spirituality; hope.