Evde bakım vericilerin bakım vermedeki yeterlilik düzeyleri ile bakım yüklerinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu araştırma, Samsun il Merkezinde evde hastalara bakım vericilerin bakım vermedeki yeterlilik düzeyleri ile bakım yüklerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır.Materyal Metot: Karşılaştırmalı ve tanımlayıcı tipteki bu çalışma 111 evde bakım hizmeti alan ve 111 evde bakım hizmeti almayan olmak üzere toplam 222 evde bakım verici üzerinde gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analizi aşamasında ilk olarak evde bakım vericilerin sosyo-demografik özelliklerine ilişkin frekans analizi yapılmıştır. Bakım verme yeterlilik ölçeğinin güvenilirlik analizi yapılmış ve güvenilirlik katsayısı 0,909 olarak bulunmuştur. Sonraki aşamada ilgili sosyo-demografik sorular ile zarit bakım verme yükleri ve bakım verme yeterliliklerine ilişkin karşılaştırma testleri yapılmıştır. Normal dağılım gösteren ve iki kategorili değişkenler için bağımsız iki örneklem t testi yapılmış ve normal dağılım göstermeyen iki kategorili değişkenler için ise Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Kategori sayısı ikiden fazla olduğu durumlarda normal dağılan değişkenler için Anova testi yapılırken normal dağılım göstermeyen veriler için Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Nitel değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak için Ki-Kare testi uygulanmıştır. Bu çalışmada zarit bakım verme yükü ölçeğinin güvenilirlik analizi ve güvenilirlik katsayısı (cronbach alfa) değeri 0,870 olarak bulunmuştur. Araştırmaya başlamadan önce Ondokuz Mayıs Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kuruluna başvuru yapılmış ve etik kurul onayı alınmıştır. Ayrıca çalışmanın Samsun Evde Sağlık Hizmetleri biriminde yapılabilmesi için Samsun İl Sağlık Müdürlüğü'nden gerekli yazılı izinler alınmıştır. Araştırmada kullanılan Zarit Bakım Yükü Ölçeğinin uygulanabilmesi için; ölçeğin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapan Yrd.Doç. Dr. Fadime Hatice İNCİ'den mail yoluyla izin alınmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan bakım vericilerin, % 70,7'ini kadın, % 29,3'ünü erkek bakım vericiler oluşturmaktadır. Bakım vericilerin Evde Sağlık Hizmetlerinden beklentilerine bakıldığında Evde Sağlık Hizmeti alanlarda ilk sırada 24,8 oranında hastamın tedavisinin evde yapılması seçeneği yer alırken Evde Sağlık Hizmeti almayanlarda ise; 26,2 oranında hastamın ev ortamında muayene edilmesi seçeneği yer almaktadır. Evde sağlık hizmeti alan bakım vericilerin bakım yükü ortalaması 23,01 ± 11,99 iken evde sağlık hizmeti almayanlarda 27,58 ± 9,26 bulunmuştur. Evde sağlık hizmeti almayanların bakım yükü anlamlı ölçüde yüksektir (p<0,05). Evde sağlık hizmeti alan bakım vericilerin bakım yeterliliği 42,49 ± 6,34 olup evde sağlık hizmeti almayanlarda bu ortalama 35,82 ± 6,00 olarak elde edilmiştir. Evde sağlık hizmeti alan bakım vericilerin bakım yeterlilikleri anlamlı ölçüde yüksektir (p<0,05).Sonuç: Evde Sağlık Hizmeti alan bakım vericiler hastalara bakım vermede kendilerini daha yeterli hissettiği ve bakım yüklerinin daha düşük olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Bakım Verici, Bakım Yükü, Evde Sağlık Hizmetleri, Evde Bakım

Aim: This study is performed to compare home caregivers' level of competence in providing care to patients and care burdens of home caregivers in Samsun city center.Material and Method: This comparative and descriptive study is carried out a total of 222 home care providers, 111 of whom received home care services and 111 of whom did not receive home care services. In the stage of statistical analysis, at first frequency analysis of socio-demographic characteristics of home caregivers is implemented. The reliability analysis of the caregiving competence scale is performed and reliability coefficient of the scale is found to be 0,909. Besides, the reliability analysis of the Zarit Caregiver Burden Scale is made and the reliability coefficient (Cronbach's alpha) value is found to be 0,870. In the next stage, comparison tests related Zarit caregiver burdens and caregiver competence are performed via relevant socio-demographic questions. Independent Samples t Test is implemented for two-categorical variables that are normally distributed and Mann-Whitney U Test is used for two-categorical variables that are not normally distributed. While Anova test is used for normally distributed variables when the number of category is more than two, Kruskal Wallis H test is implemented for variables with more than two categories that are not normally distributed. Chi-Square test is used to determine the relationship between qualitative variables. Before starting the study, an application was made to Ondokuz Mayıs University Clinical Research Ethics Committee and approval of the ethics committee was received. In addition, the necessary written permissions were obtained from Samsun Provincial Health Directorate to conduct the study in Samsun Home Health Services. In order to apply the Zarit Care Burden Scale used in the research; Yrd. Doç. Dr. Fadime Hatice İNCİ who performed Turkish validity and reliability study of the scale was given permission by e-mail.Findings: Among the caregivers participating in the study, 70.7 % of the research is made up of female caregivers and 29.3 % is made up of male caregivers. When the expectations of the caregivers from Home Health Care Services are viewed, caregivers who take Home Health Care Service, in the first place in 24.8 percent while there is the option of being examined at home, caregivers who do not take Home Health Care Service in 26,2 percent, there is the option of being examined at home. While the care burden average of Caregivers who take Home Health Care Service is 23,01 ± 11,99, the care burden average of Caregivers who do not take Home Health Care Service is found to be 27,58 ± 9,26. The care burden of those who do not receive Home Health Care Service is significantly higher (p <0.05). The care competence of caregivers who receive Home Health Care Service is obtained as 42,49 ± 6,34 and the average of those who do not receive Home Health Care Service is found to be 35,82 ± 6,00. The care competence of Caregivers who receive Home Health Care Service is significantly higher (p<0,05). Result: It is understood that Caregivers who receive Home Health Care Service feel more sufficient themselves and their care burdens are lower in giving care to the patients.Keywords: Caregivers, Care Burden, Home Health Care Service, Home Care