OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi ülkelerin sağlık sistemlerinin karşılaştırılmasıdır. Çalışmada, OECD ve Dünya Bankası sitesindeki verilerden yararlanılmıştır. Veriler 2000, 2005, 2010 ile 2015 olarak beşer yıllık süreleri kapsamaktadır. OECD üyesi 36 ülkenin 12'si Kapsayıcı (Beveridge) tipi, 21'si Refah Yönelimli (Bismarck) tipi, 2'si Özel Teşebbüs/Serbest Pazar tipi ve Türkiye Karma tipi sağlık sistemine sahiptir. Sağlık göstergelerinin karşılaştırılmasında IBM SPSS 22'te `tanımlayıcı istatistikler` ve Minitab 18 programında `zaman serisi` kullanılmıştır. OECD üyesi ülkeleri arasında Almanya, Avustralya, Fransa, Finlandiya, İsviçre, Norveç ve Japonya gibi ülkeler sağlık göstergeleri açısından olumlu durumdadır. Sağlık finansman tipine göre; Beveridge olan ülkelerde kişi başı sağlık harcaması, vatandaşların sağlık hizmetlerinden memnuniyeti, doğuştan beklenen yaşam süresi daha yüksektir. Bismarck olan ülkelerde hekim ile hemşire sayısı ve yatak kullanımı oranı daha yüksektir. Serbest pazar tipine sahip ülkelerde GSYİH içindeki sağlık harcamassı, cepten yapılan sağlık harcaması, anne ve bebek ölüm hızı daha yüksektir. Karma sağlık sistemini uygulayan Türkiye'de, son zamanlarda anne ve bebek ölüm hızı azalan ülkelerden biridir. GSYİH içindeki sağlık harcamasının 2030 yılına kadar ABD'de en yüksek ve Meksika en düşük olacağı tahmin edilmektedir. Doğuştan beklenen yaşam süresinin Güney Kore'de en yüksek ve Meksika'da en düşük olacağı tahmin edilmektedir. 100,000 canlı doğum başına düşen anne ölüm hızının Meksika ile Macaristan'da en yüksek, Polonya'da en düşük olacağı tahmin edilmektedir. 1000 canlı doğum başına düşen bebek ölüm hızının Güney Kore'de en düşük, Meksika'da en yüksek olacağı beklenmektedir. Ülkelerin, sağlık göstergelerindeki gelecek trendleri dikkate almaları ve sağlık politikalarında iyileştirmeler yapmaları önerilir. Anahtar Kelimeler: Karşılaştırmalı analiz; OECD; Sağlık göstergeleri; Sağlık sistemi, Zaman serisi analiz.

This study aims to compare the health systems of the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) member countries. OECD health data and World Bank health data were used for the study and included five-year periods such as 2000, 2005, 2010 and 2015. There are 36 member countries in the OECD. 12 of them are based on Container (Beveridge) type of health system, 21 of them are based on Welfare Oriented (Bismarck) type of health system, 2 of them are based on Private Enterprise/Free market type and Turkey is based on mixed health system. In the comparison of health indicators, data were analyzed with `descriptive statistics` in IBM SPSS 22 and with `time series` in Minitab18 program. The health indicators of Australia, Germany, France, Finland, Japan, Norway and Switzerland are in terms of the positive state. On the other hand, the health indicators of Mexico, Chile, Latvia, Lithuania and Turkey are in terms of the negative state. Health expenditures per capita, healthcare satisfaction of the citizens and life expectancy are higher in Beveridge countries. The number of health physicians and nurses per 1000 inhabitants, the number of hospital beds per 1000 inhabitants and length of hospital stay are higher in Bismarck countries. The health expenditure in the gross domestic product (GDP), out-of-pocket, maternal mortality rate per 100,000 live births and infant mortality rate per 1000 live births are higher in the private health system countries. The infant mortality rate in Turkey is being declined rapidly. By 2030, the health expenditure in GDP would be the highest in the US and the lowest in Mexico. The life expectancy would be highest in South Korea and lowest in Mexico. The maternal mortality rate per 100,000 live births would be highest in Mexico, Hungary and lowest in Poland. The infant mortality rate per 1000 live births would be lowest in South Korea and the highest in Mexico. It is recommended that countries take into account future trends in health indicators and make improvements in health policies. Keywords: Comparative analysis; OECD; Health indicators; Health system, Times series analysis.