Pendnâme Şerhi Nüzhetü`l-İhvân`a göre Pend-i Attâr`da Tasavvufî kavramlar

Abstract

XII. asırda Nişabur'da doğan Ferîdüddin Attâr Horasan'ın meşhur şâir sûfîlerindendir. Tezkiretü'l-Evliyâ dışındaki eserleri manzumdur. Manzum eserlerinde anlattığı yüzlerce hikâye ile kıssa üzerinden öğüt verme geleneğinin oluşmasına büyük katkı sağlamıştır. Attâr manzum eserleriyle İran ve Anadolu coğrafyasındaki pek çok şâiri etkilemiştir. Mesnevî yazarı Mevlânâ'nın sözlerinden Attâr'ın etkisini anlamak mümkündür.Pendnâme isimli eseri Klasik Türk Edebiyâtı şuarâsı arasında nasihatnâme geleneğinin oluşmasında mühim rol oynamış ve Anadolu sahasında birçok şâir tarafından tercüme ve şerh edilmiştir. Tez konusu olarak seçtiğimiz Nüzhetü'l-İhvân isimli şerh Ali Behcet Efendi'ye âittir. 903 beytin şerhinden oluşan 542 sayfalık yazma eser tab' edilmemiştir.Biz tezimizde Pendnâme üzerinden Şeyh Attâr (ks)'ın tasavvufî görüşlerini öğrenmeyi ve bunları başkalarına aktarmayı amaçladık. Nüzhetü'l-İhvân üzerinde yaptığımız incelemede kırk kadar tasavvufî kavramla ilgili Attâr'ın görüşlerine rastladık. Bu kavramların geçtiği beyitleri toplayarak diğer sûfîlerin görüşlerini de ekledik ve tasavvufî kavramları îzah etmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Feridüddîn Attâr, Pendnâme, tasavvuf

Feridüddin Attâr who was Horasan's famous mystical poet, was born in Nishapur in 12th century. Except Tezkiretü'l-Evliyâ, his literary works have written in verse. İn his hundrends of stories and parables which have been written in verse, gives a good lesson to reader, their kinds are the moral of the story and he has created a tradition with this type of writing. He has affected plenty of İranian and Anatolian poets with his writings in verse. The writer of Mesnevi, in Mevlana's sayings it is possible to understand affects of Attar.İn his one of literary writing named Pendnâme was very important in classical literature community, because it has played very important role to start a tradition about the moral of a story. It has been translated and explained by a lot of poets in Anatolian region.A book of commentary named Nüzhetü'l-İhvan which I chose as a thesis, was written by Ali Behcet Efendi. It was formed from 903 couplets and 542 pages, but it couldn't be printed.In my thesis I aimed to learn Şeyh Attâr's mystical ideas ferom Pendnâme and I aimed to explain them to another people.In my researches about Nüzhetü'l-İhvan, I met approximately forty ideas about mystical concept. I collected the couplets about these concepts, I added the other mystical poets' opinions and tried to explain the mystical concepts.KEY WORDS: Feridüddîn Attâr, Pendnâme, mysticism