Karadeniz bölgesi fındık üretim alanlarında görülen fındık kokarcası (Palomena prasina (Linneaus, 1761) Heteroptera: Pentatomidae)`nın biyolojisi, populasyon yoğunluğu ve zarar şekli üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET: KARADENİZ BÖLGESİ FINDIK ÜRETİM ALANLARINDA GÖRÜLEN FINDIK KOKARCASI (Palomena prasina L. HETEROPTERA: PENTATOMIDAE)'NIN BİYOLOJİSİ, POPULASYON YOĞUNLUĞU VE ZARAR ŞEKLİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR. Bu çalışma, 2001 - 2004 yılları arasında Samsun, Ordu ve Giresun illerindeki fındık üretim alanlarında yürütülmüştür. Araştırmada, P. prasina'nm biyolojisi, morfolojik özellikleri, populasyon yoğunluğu, zarar oranı ve zarar tipleri belirlenmiştir. Ayrıca, kafes denemeleri ile zararlının ekonomik zarar seviyesi tespit edilmiştir. Kışlamış erginler Samsun, Ordu ve Giresun illerinde nisan ayının ilk haftasından itibaren fındıklarda beslenmektedir. Çiftleşme nisan ayının son haftasından itibaren başlamakta ve dişiler yumurtalarını kümeler halinde genellikle fındık yaprakların alt yüzeyine koymaktadır. Bir dişi ömrü boyunca ortalama 87.89 adet yumurta bırakmaktadır. Kışlamış erginler haziran ayının sonuna kadar yaşamaktadır. İlk nimfler mayıs ayı ortalarında görülmektedir ve beş nimf dönemi geçirmektedir. 1. dönem nimfler yumurta kümesinin yanında, 2. dönem nimfler ise fındık bahçelerindeki yabancı otlarda beslenmekte, 3. dönemden itibaren fındık dallarına çıkmakta ve meyvelerde beslenmektedir. Toplam nimf dönem uzunluğu 44-61 gün arasındadır. Fındık dallarında yeni dönem erginler temmuz ayının üçüncü haftasından itibaren gözükmekte ve kasım ayma kadar fındıklarda kalmaktadır. Kışı ergin olarak geçirmekte ve yılda bir generasyon vermektedir. Dal kafes çalışmaları sonucunda bir fındık kokarcasının ortalama 269.28 adet meyveye zarar verdiği saptanmıştır. Bu değer kullanılarak fındık kokarcasının ekonomik zarar seviyesinin çeşitli değişkenlere bağlı olarak 0.52 - 0.71 böcek / 10 ocak arasında olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Palomena prasina, fındık, morfoloji, biyoloji, populasyon yoğunluğu, yayılış ve ekonomik zarar eşiği

II ABSTRACT `RESEARCHES ON BIOLOGY, POPULATION DENSITY AND ECONOMIC DAMAGE THRESHOLD OF GREEN SHIELDBUG {Palomena prasina L. HETEROPTERA: PENTATOMIDAE) IN HAZELNUT ORCHARDS OF BLACK SEA REGION` This study was carried out in hazelnut orchards of Samsun, Ordu and Giresun provinces in 2001-2004 years. The biology, morphological characteristics, population density, damage rate and type of Palomena prasina were investigated in this research. In addition, economic damage treshold of green shieldbug was calculated based on the results of the cage trials. Adults that were wintered in different suitable areas in hazelnut orchards started to feed on the hazelnut tree from the first week of april in Samsun, Ordu and Giresun. First mating was seen at the end of the April and females usually left their eggs as a groups at the lower part of the leaf. Each one female lays on average 87.89 eggs during the her life. Winter adults could be found till at the end of the June. The like of P. prasina divided in to 5 different nymph periods and first nymph occurred at the middle of the May. First instar took place beside with egg mass, while second instar placed into the hazelnut orchards and fed up with weed. Following instar, they climbed the hazelnut branch and fed up on to the hazelnut. The length of total nymph stages was found to be 44-61 as an min and max. respectively. Adults of new generation were observed in hazelnut branch at the third week of July and they could be found till November. They were owerwintered as an adults and it was observed that, P. prasina had one generation per year in Samsun, Ordu and Giresun. The results of cage trials showed that 269.28 fruits could be damaged just only by one P. prasina on average. Based on this value it was pointed out that economic damage threshold of P. prasina varied from 0.52 to 0.71 insect for 10 ocak. Key words: Hazelnut, morphology, biology, population density, dispersion and economic damage treshold