Türkiye`de yetiştirilen mahlep meyvesinin fiziko-mekanik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

iTÜRKİYE'DE YETİŞTİRİLEN MAHLEP MEYVESİNİN FİZİKO- MEKANİKÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİÖZETBu çalışmada, Türkiye'de yetiştirilen mahlep meyvesinin bazı fiziko- mekaniközellikleri belirlenmiştir. Mahlep meyvelerinin beş farklı nem içeriğindeki (%9.5, %13,%16.5, %20 ve %23.5) boyut, küresellik, yüzey alanı, doğal yığılma açısı, kritik hız,hacim ağırlığı, kütlesel yoğunluk ve porozite değerleri tespit edilmiştir. Kırılmakarakteristikleri ise beş farklı nem içeriği (% 9.5, % 13, % 16.5, % 20 ve % 23.5)değerlerine sahip mahleplerin üç farklı yüklenme hızı (27.7 mm/min, 43.4 mm/min ve81 mm/min) ve üç farklı mahlep ekseninde (x-x, y-y, z-z) paralel plakalarla sıkıştırarakbelirlenmiştir.Denemeler sonunda; % 9.5 ile % 23.5 nem değerleri aralığında mahlepuzunluklarının 7.552 mm'den 8.616mm'ye, genişliğinin 6.112 mm'den 7.032 mm'ye,kalınlığının 5.588 mm'den 6.404 mm'ye, küreselliğinin 0.8396'dan 0.8462'ye, yüzeyalanının 127.87 mm2'den 166.49 mm2' ye, bin tane ağırlığının 0.178 kg'dan 0.241kg'a, doğal yığılama açısının 24.22 o'den 27.02 o'ye, kritik hızın 10.81 m/s'den 12.38m/s'ye arttığı, hacim ağırlığının 652.52 kg/m3'den 553.84 kg/m3'e, kütleselyoğunluğunun 1320 kg/m3'den 907 kg/m3'e ve porozite değerinin de % 50.5 den %38.9' e düştüğü belirlenmiştir.Nem seviyesinin artmasıyla kırılma kuvvetinin azaldığı bulunmuştur. Bu karşılıkkırılma enerjisinin %9.5, %13 ve %16.5 nem içeriklerinde arttığı, % 20 ve % 23.5 nemdeğerlerinde azaldığı saptanmıştır.En yüksek kırılma kuvveti; % 9.5 nem seviyesi, x-x yüklenme ekseni ve 27.7mm/min'lik yüklenme oranı için sırasıyla ortalama olarak 300.7 N, 262.8 N ve 274.2 Nolarak bulunmuştur. Bunun yanında en düşük kırılma kuvveti ise; % 23.5 nem seviyesi,y-y yüklenme ekseni ve 81 mm/min' lik yüklenme için sırasıyla ortalama olarak 222.3N, 235.7 N ve 231 N bulunmuştur.En yüksek kırılma enerjisi; % 16.5 nem seviyesi, x-x yüklenme ekseni ve 27.7mm/min'lik yüklenme oranı için sırasıyla ortalama olarak 5.94 J, 5.403 J ve 6.534 Jolarak bulunmuştur. Bunun yanında en düşük enerji ise; % 23.5 nem seviyesi, y-yyüklenme ekseni ve 81 mm/min' lik yüklenme için sırasıyla ortalama olarak 2.83 J , 3,8J ve 2.795 J N bulunmuştur.Anahtar Kelimeler : Mahlep, fiziko-mekanik özellikler, kırılma karakteristikleri.

iiDETERMİNATİON OF PHYSİCO-MECHANİC PROPERTİES OF MAHALEPFRUİTS GROWN İN TURKEYABSTRACTIn this study, some physico-mechanics properties of mahaleb fruit where grownin Turkey was determined. Dimensions, sphericity, surface area, angle of repose,terminal velocity, bulk density, true density and porosity were determined at the fivemoisture levels of 9.5%, 13%, 16.5%, 20% and %23.5 respectively. Breakingcharacteristics of mahleb were determined under compression between two parallelplates at five moisture content (% 9.5, % 13, % 16.5, % 20 and % 23.5), and threedifferent load speed (27.7 mm/min, 43.4 mm/min and 81 mm/min) and three differentload positions (x-x, y-y, z-z).As a results of trials; as the moisture content increased from 9.5% to 23.5%, thedimensions of the length, width and thickness varied from 7.552 to 8.616 mm, 6.112 to7.032 mm, and 5.588 to 6.404 mm, respectively. Sphericity, surface area, thousand seedmass, angle of repose and terminal velocity were increased from 0.8396 to 0.8462,127.87mm2 to 166.49 mm2, 0.178 to 0.241 kg, 22.22 to 27.02°, 10.81 to 12.38 m/s,whereas bulk density, true density and porosity were found the decreased from 652.52to 553.84 kgm-3 , 1320 to 907 kgm-3 and 50.5 to 38.9 % respectively.When the moisture content was increased, the breaking force was decreased. Theenergy of breaking was increased at the moisture level of l5%, 13%, 16.5%, whereas thesame value was decreased at the level of 20% and %23.5.The maximum breaking force was found 300.7 N, 262.8 N, 274.2 N, at themoisture content of 9.5%, x-x load position and the load percentage of 27.7 mm/min.The minimum breaking force was found 223.3 N, 235.7 N, 231 N, at the moisturecontent of 23.5%, y-y load position and the load percentage of 81 mm/min.The requirement of the the maximum breaking energy was found 5.94 J, 5.403 Jand 6.534 J at the moisture content of 16,5%, x-x load position and load percentage of27.7 mm/min. The minimum breaking energy was found as average 2.83 J, 3.8 J and2.795 J at the moisture content of 23.5%, y-y load position and load percentage of 81mm/min respectively.Key words: Mahaleb, Physico-mechanic properties, Breaking characteristics.