Türkiye`nin Avrupa Birliği çeltik ortak piyasa düzenine uyumunun piyasalara ve Samsun ili çeltik işletmelerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girişinin uygulanan tarım politikaları ve piyasalara önemli etkileri söz konusu olacaktır. Uyumun olası etkilerinin ortaya konulması ise yaşanacak olumsuzlukların önüne geçilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Araştırmada, Türkiye'nin Avrupa Birliği'nin çeltik politikalarına uyumunun makro ve mikro düzeydeki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmayla ilgili veriler, ulusal ve uluslar arası kurum ve kuruluşların kayıtları, yayınlamış ve yayınlanmamış araştırmalar ile birlikte Samsun ilinde çeltik yetiştiren tarım işletmeleri arasından tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen 59 çeltik işletmesinden anket yöntemiyle elde edilmiştir. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne 2014 yılı veya 2023 yılında katılmasının çeltik piyasaları ve topluma etkilerinin neler olacağı, statik kısmi denge analiziyle ortaya konulmuştur. Üyeliğin işletmelere etkilerinin ortaya konulmasında ise geleneksel politika analizi yaklaşımından yararlanılmıştır. Üyelik durumunda, Türkiye'de uygulanan mevcut destekleme alım ve prim sisteminden, üretimden bağımsız çapraz uyum koşullarının yerine getirileceği tek ödeme sistemine geçilecektir. Dış ticarette lisans uygulaması ile birlikte üye ülkelere karşı gümrükler sıfırlanacak, üçüncü ülkelere karşı ise daha düşük bir tarife uygulanacaktır. Taraflar arasında çeltik piyasasının serbestleştirilmesinin etkisiyle, 2014 ve 2023 yılları için üretimde yaklaşık %17 azalış, ihracatta %17 ve yurt içi tüketimde %16'lık ve %9'luk bir artışın yaşanacağı tahmin edilmektedir. İthalatta ise, 2014 yılında %221, 2023 yılında ise %72'lik bir artış beklenmektedir. Çeltik piyasalarının 2014 yılında serbestleştirilmesi tüketicilerin refahında 123 milyon ?, hükümetin refahında ise 16 milyon ? artış oluştururken, üreticilerin refahında 90 milyon ?`luk bir azalış oluşturmaktadır. Ticaretin serbestleştirilmesi toplumun refahını 49 milyon ? artırmaktadır. Piyasaların 2023 yılında serbestleştirmesi ise tüketicilerin refahında 100 milyon ? ve hükümetin refahında 13 milyon ? artış oluştururken, üreticilerin refahında 62 milyon ?'luk bir azalış oluşturmaktadır. Bu durum, toplum refahını 51 milyon ? artırmaktadır. Üyelikle birlikte Samsun ili çeltik işletmelerinin gelirlerinde 13 bin ?'luk bir azalış oluşacağı tahmin edilmiştir. Türkiye'nin üyelik öncesinde piyasalarda rekabet koşullarını sağlayacak, üreticilerin etkili bir şekilde örgütlenmesini sağlayacak, çevreye ve insan sağlığına duyarlı üretim standartlarını yaygınlaştıracak, üretimde verim ve kalitenin artmasıyla birlikte üretim maliyetlerini azaltacak, etkin bir şekilde üretim gerçekleştiren işletmelerin gelirlerinde yaşanacak azalışları telafi edebilecek politika araçlarını devreye sokması gerekli görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Türkiye, Avrupa Birliği, Çeltik, Ortak Piyasa Düzeni, Entegrasyon, Kısmi Denge Analizi

Turkey's accession to the European Union will have a significant impact on the agricultural policies and markets. Putting forward the possible impacts of the integration is crucial for precluding the negativeness caused by the integration. In this study, it was intended to point out macro and micro level effects of Turkey's compliance with the rice policy of the European Union. Research data were obtained from national and international institutions and organizations, published and unpublished studies. In addition, survey was applied to 59 rice enterprises which were selected by the stratified random sampling method in Samsun province. The market and welfare effects of Turkey's accession to the European Union in 2014 or 2023 were analyzed by the method of static partial equilibrium. In addition, the effects of membership on business enterprise were analyzed by the traditional policy analysis approach. If Turkey becomes an EU member, the current intervention and premium systems that applied in Turkey will be converted to the single payment system that is compulsory to meet the cross-compliance rules. With the license application in foreign trade, the tariff will not enforced the other member countries, but will enforced the third world countries at a lower level. With the effects of rice market liberalization between the parties, it is estimated that rice production will decrease approximately 17%, rice export will increase 17% and domestic consumption will increase 16% and %9 by the years 2014 and 2023. It is estimated that rice import will increase 221% in 2014 and 72% in 2023. Liberalization of rice market will result in an increase of ? 123 million in the consumers welfare and ? 16 million in the government welfare, but also it will result in a decrease of ? 90 million in the producers welfare. Then, it will increase ? 49 million in the social welfare of Turkey. As for the liberalization of rice markets in 2023, it will have an increase of ? 100 million in the consumers welfare and ? 13 million in the government welfare, but it will have a decrease of ? 62 million in the welfare of producers. However, it will increase ? 51 million in the social welfare of Turkey. Unfortunately, the membership would decrease in the income of rice farms in Samsun about ? 13 thousands. Before the membership, Turkish Government should comply with the current policies with the European Union?s policies and provide competition conditions in rice markets. In addition, it should be organized producers effectively and harmonize with the production standards related with environmental and human health. Moreover, it should reduce production costs, increase production efficiency and product quality. Government support should focused on decreasing efficiency of the rice farms.Keywords: Turkey, European Union, Rice, Common Market Organization, Integration, Partial Equilibrium Analysis