Avrupa Birliği insan hakları rejimi ışığında Avrupa Tutuklama Müzekkeresi

Abstract

Suç ve suçlulukta sınır aşan boyutlarla daha etkili bir mücadelede için AB üye devletlerinin ortak işbirliği ihtiyacının ürünü olan Avrupa Tutuklama Müzekkeresi (ATM), ATM'nin ayrıntılarının düzenlendiği ATM Çerçeve Kararı'nın 2002 yılında kabul edilmesiyle klasik geri verme kurumunun yerine geçmiş ve kişinin teslimi usulünü pratikleştirerek hızlandırmıştır. ATM Çerçeve Kararı, cezai konularda adli işbirliğinde karşılıklı tanıma ilkesi çerçevesinde soruşturmaya dair kararları da içerecek şekilde adli kararların tanınması açısından kilometre taşı niteliğinde bir hukuki enstrümandır. ATM de, cezai bir takibat gerçekleştirilmesi, bir ceza veya özgürlüğü kısıtlayıcı güvenlik tedbiri uygulanmasını sağlamak için aranılan bir kişinin başka bir üye devlet tarafından tutuklanması ve teslimi amacı ile üye bir devlet tarafından çıkarılan adli bir karardır. ATM, AB genelinde şüpheli ve sanıkların tutuklanmaları ve müzekkereyi düzenleyen adli makama teslim edilmesinde etkili bir yol olarak ortaya çıkmışsa da, güvenliği ön plana almasından dolayı ATM sürecinde yeterli seviyede insan hakları korumasında eksiklikler belirmiştir. İnsan haklarının AB için ne denli önemli olduğu bilinmesine rağmen, ATM Çerçeve Kararı'nda sınırlı sayıda verilen müzekkerenin reddi nedenleri arasında insan hakları yer almamaktadır. ATM sürecinde ATM'ye konu kişi, özgürlüğünden belirsiz bir süre mahrum kalabilmekte olup; bu süreçte veya teslim sonrasında özellikle işkence yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı ve adil yargılanma hakkı bağlamında insan hakkı ihlalleriyle karşı karşıya kalabilmektedir.ATM sürecindeki insan hakları ihlallerinin azami ölçüde önlenebilmesi için, başta ATM Çerçeve Kararı olmak üzere AB Antlaşması, AB Temel Haklar Şartı, ceza usulüne ilişkin haklarla ilgili direktifler, AİHS, hukukun genel ilkeleri ve ABAD ile AİHM'nin insan haklarına ilişkin kararları, ATM mekanizmasının uygulandığı hallerde dikkate alınmalıdır. Anahtar Kelimeler: Avrupa Tutuklama Müzekkeresi, Avrupa Tutuklama Müzekkeresi Çerçeve Kararı, Avrupa Birliği İnsan Hakları Rejimi, AB Temel Haklar Şartı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, hukukun genel ilkeleri, Avrupa Birliği Adalet Divanı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, teslim, insan hakları, karşılıklı tanıma, işkence yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı.

The European Arrest Warrant (EAW), the product of the EU member states' need for joint cooperation for a more effective struggle with cross-border crime and criminality, has replaced the existing extradition institution by the Framework Decision on the EAW in 2002, in which the details of the EAW are laid down and this last one has sped up the surrender process by practicing it.The Framework Decision on the EAW is a milestone legal instrument in terms of the recognition of judicial decisions, including judicial decisions on criminal investigation within the framework of mutual recognition of judicial cooperation in criminal matters. As to EAW, EAW is a judicial decision issued by a Member State with a view to the arrest and surrender by another Member State of a requested person, for the purposes of conducting a criminal prosecution or executing a custodial sentence or detention order.Although the EAW has emerged as an effective way to arrest suspects and accused and surrender them to the judicial authority, it has appeared deficiencies in protecting human rights at an adequate level in the EAW process due to the fact that EAW puts security at the forefront.Despite the fact that it is known how important human rights are for the EU, human rights are not included among the limited grounds for non-execution of the EAW in the Framework Decision on the the EAW. In the EAW process, the person who is the subject of the EAW may be deprived of his/her liberty for an indefinite period of time and in this process that person may face human rights violations, particularly in the context of the prohibition of torture, the right to liberty and security, and the right to a fair trial.In order to prevent human rights violations in the EAW process at maximum level, initially Framework Decision on the The European Arrest Warrant, the Treaty on European Union, the Charter of Fundamental Rights of the European Union, the directives on the rights of the criminal procedure, the European Convention on Human Rights, the general principles of law (GPL) should be taken into consideration when the EAW mechanism is applied.Key Words: The European Arrest Warrant, Framework Decision on the The European Arrest Warrant, The European Union Human Rights Regime, The Charter of Fundamental Rights of The European Union, The European Convention on Human Rights, general principles of law, The Court of Justice of the European Union, The European Court of Human Rights, surrender, human rights, mutual recognition, the prohibition of torture, the right to liberty and security, the right to a fair trial.