Eritropoetin tedavisi alan kronik hemodiyaliz hastalarında hemoglobin stabilitesinin değerlendirilmesi ve hemoglobin stabilitesinin kardiyovasküler hastalık riski üzerine etkisi

Abstract

Anemi hemodiyaliz tedavisi gören son dönem böbrek yetmezlikli hastalarda hayat kalitesini düşüren en önemli etkenlerden biridir. Bu hastalarda anemi tedavisinde eritropoezi uyaran ilaçlar (ESA) kullanılmaktadır. Kronik böbrek yetmezliğinde hedef hemoglobin (Hb) değeri 11-12 gr/dl olmasına rağmen hastaların büyük çoğunluğunda hemoglobin değerleri normal, yüksek ve düşük değerler arasında dalgalanma göstermekte olup bu dalgalanmanın mortaliteyi artırdığı, kardiyovasküler yapısal değişikliklere yol açtığı öne sürülmektedir. Bu çalışmada ESA tedavisi alan kronik hemodiyaliz hastalarında hemoglobin dalgalanmaları ve bunun kardiyovasküler hastalık riski üzerine etkisini araştırdık.181 hastanın 12 aylık hemoglobin değerleri incelendi. Hedef Hb düzeyi 11-12 gr/dl aralığı olarak kabul edilip hastalar hemoglobin değerlerine göre sürekli düşük, düşük normal, hedef, normal yüksek, düşük yüksek ve sürekli yüksek olmak üzere göre 6 gruba ayrıldı. Hemoglobin düzeyindeki değişkenliğe göre gruplar, demografik, laboratuar özellikler, kullandığı tedaviler, kardiyovasküler hastalık riski, hospitalizasyon ve ölüm sıklığı ve nedenleri açısından karşılaştırıldı.Toplam 181 hasta 12 aylık ortalama Hb düzeylerine göre sınıflandırıldığında 22 (%12,2) hasta sürekli düşük, 72 (%39,8) hasta düşük-normal, 10 (%5,5) hasta normal-yüksek, 77 (%42,5) hasta düşük-yüksek Hb grubuna dahil oldu. 12 aylık takip süresince Hb değeri sürekli hedefte ve sürekli yüksek olan grupta hasta yoktu. Gruplar diyabet, hipertansiyon, koroner arter hastalığı gibi yandaş hastalıkların varlığı ve diğer demografik özellikler bakımından benzer olup, gruplar arasında mortalite ve kardiyovasküler hastalık gelişimi açısından fark saptanmadı. Yalnızca sürekli düşük Hb grubunda ESA dozları ve kan transfüzyon sayısı diğer gruplara göre anlamlı derecede yüksek saptandı.Bu çalışmada kronik hemodiyaliz (HD) hastalarında yüksek oranda anemi ve hemoglobin değişkenliği gösterilmiş olup bu etkenlerin kardiyovasküler hastalık riski ve mortalite gibi muhtemel olumsuz sonuçları istatistiksel olarak anlamlı saptanmamıştır. Hb değişkenliği ve kardiyovasküler risk arasındaki ilişkinin araştırılması için daha büyük HD hasta grubunda ileriye dönük çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz, anemi, hemoglobin stabilitesi, kardiyovasküler hastalık.

Assessment of Hemoglobin Stability and Its Impact on the Risk of Cardiovascular Disease on Chronic Hemodialysis Patients Treated with ErythropoietinAnemia is one of the most important problems that reduce the quality of life for end-stage renal disease patients undergoing hemodialysis. Erythropoietin stimulating agents (ESAs) are used for treatment of anemia in these patients. Although target Hb value is 11-12 g/dl in patients with chronic kidney disease, these values show fluctuations in the majority of patients. It has been proposed that these fluctuations increase mortality and cause cardiovascular structural changes. In this study we investigated the effect of fluctuations of hemoglobin for the development of cardiovascular risk in chronic hemodialysis patients under treatment of ESA.181 patients' hemoglobin values were examined in the last 12 months. Target hemoglobin level was accepted as 11-12 g/dl. Patients were divided into 6 groups according to the level of hemoglobin as; persistently low, low-normal, target, high-normal, low-high, and persistently high. According to the variability in hemoglobin levels groups were compared in terms of the risk of cardiovascular diseases, frequency of hospitalizations and mortality, and demographics, laboratory data, and treatments used. A total of 181 patients were classified according to Hb levels. 22 patients (12,2%) were in persistently low, 72 were (39.8%) in low-normal, 10 were (5.5%) in normal-high, and 77 were (42.5%) in low-high Hb group. During the 12-month follow-up, there were no patients in target and high Hb group. Groups are distributed uniformly in terms of diabetes, hypertension, coronary artery disease, and in terms of other demographic characteristics. There was no difference in terms of mortality and cardiovascular disease development. Only in persistently low Hb group, the ESA doses and the number of blood transfusion were significantly higher than the other groups.In this study, high rates of anemia and hemoglobin variability has been shown in chronic hemodialysis (HD) patients. But the potential adverse consequences, such as the development of cardiovascular diseases and mortality were not statistically related to Hb variability. To determine the relationship between hemoglobin variability and cardiovascular risk factors, prospective studies are needed in the larger HD population.Key Words: Hemodialysis, anemia, hemoglobin variability, cardiovascular disease.