Samsun ve çevresindeki içme sularında polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAH) kromatografik yöntemlerle tayini

Abstract

Bu çalışmada Samsun, Ordu, Giresun, Çorum, Amasya, Kastamonu ve Sinop illerinin içme ve kullanma sularında 5 farklı PAH' ın tayin edilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, Samsun' un içme suyu kaynağı olan Abdal Irmağı' ndan alınan su örnekleri PAH' lar açısından incelenmiştir.Çalışmada, Environmental Protection Agency (EPA) Method 550.1' e göre sıvı-katı ekstraksiyon ve sonrasında HPLC-Fluoresans Detektörü ile içme sularındaki PAH' ların tayini yapılmıştır. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik' te (17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik) belirtilen benz(b)floranten (BbF), benz(k)floranten (BkF), benz(a)piren (BaP), benz(g,h,i)perilen (BgP) ve indeno(1,2,3-c,d)piren (InD) bileşiklerinin derişimleri HPLC-fluoresans detektörü ile belirlenmiştir.Samsun ili merkez ve ilçelerinden alınan içme suyu örneklerinde ortalama toplam PAH derişimi; 2,73 ± 1,51 ng/L, ortalama BaP derişimi; 0,35 ± 0,24 ng/L bulunmuştur. Ordu, Giresun, Çorum, Amasya, Kastamonu ve Sinop içme sularında ortalama toplam PAH derişimi sırasıyla; 5,85 ± 3,82 ng/L; 3,79 ± 1,27 ng/L; 1,08 ± 0,62 ng/L; 2,42 ± 1,04 ng/L; 1,92 ± 0,35 ng/L; 4,07 ± 2,33 ng/L, ortalama BaP derişimi ise; 0,97 ± 0,75 ng/L; 0,55 ± 0,29 ng/L; 0,11 ± 0,08 ng/L; 0,35 ± 0,10 ng/L; 0,14 ± 0,04 ng/L; 0,39 ± 0,23 ng/L bulunmuştur. Sonuç olarak, içme ve kullanma sularında bulunan PAH değerlerinin İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik' te belirtilen değerlerin altında olduğu tespit edilmiştir. Bu yönetmeliğe göre; BaP derişiminin 10 ng/L' yi, diğer 4 PAH bileşiğinin derişiminin toplamının ise (BbF, BkF, BgP ve InD) 100 ng/L' yi geçmemesi gerekmektedir. Abdal Irmağı' ndan alınan su örneklerinde ortalama toplam PAH ve ortalama BaP derişimi sırasıyla 67,9 ± 25,1 ng/L; 6,65 ± 2,33 ng/L olarak tayin edilmiştir.Anahtar kelimeler: PAH, su, HPLC, Samsun, sıvı-katı ekstraksiyon

The determinaton of 5 different PAHs in drinking and using water of Samsun, Ordu, Giresun, Corum, Amasya, Kastamonu and Sinop provinces was aimed in this research. In addition, water samples which were taken from the Abdal River, providing Samsun? s drinking water, were analyzed for PAHs.In the present study, according to the Environmental Protection Agency (EPA) Method 550.1 the determinaton of PAHs in drinking water is made with liquid-solid extraction and afterwards HPLC-Fluorescence Detector. Concentrations of compounds specified in the Regulation on Water Intended for Human Consumption (the Regulation published at Official Gazette No. 25730th and dated 17/02/2005) benzo(b)fluoranthene (BbF), benzo(k)fluoranthene (BkF), benzo(a)pyrene (BaP), benzo(g,h,i)perylene (BgP), and indeno(1,2,3-c,d)pyrene (InD) were determined by HPLC-fluorescence detector.In drinking water samples taken from the central and districts of Samsun, the average total PAH concentrations were found to be 2.73 ± 1.51 ng/L, the average BaP concentrations were found to be 0.35 ± 0.24 ng/L. In drinking water samples taken from Ordu, Giresun, Corum, Amasya, Kastamonu and Sinop, the average total PAH concentrations were found to be 5.85 ± 3.82 ng/L; 3.79 ± 1.27 ng/L; 1.08 ± 0.62 ng/L; 2.42 ± 1.04 ng/L; 1.92 ± 0.35 ng/L; 4.07 ± 2.33 ng/L respectively, as for the average BaP concentrations were found to be 0.97 ± 0.75 ng/L; 0.55 ± 0.29 ng/L; 0.11 ± 0.08 ng/L; 0.35 ± 0.10 ng/L; 0.14 ± 0.04 ng/L; 0.39 ± 0.23 ng/L. Consequently, the values of PAH in drinking and using water were found below the values specified in the Regulation on Water Intended for Human Consumption. According to this regulation, BaP concentration should not exceed 10 ng/L, while total PAH concentration of the other 4 compounds (BbF, BkF, BgP and InD) should not be higher than 100 ng/L. In water samples taken from the Abdal River, average total concentrations of PAH and BaP were determined as 67.9 ± 25.1 ng/L; 6.65 ± 2.33 ng/L respectively.Key words: PAH, water, HPLC, Samsun, liquid-solid extraction