Organik domates (Solanum lycopersicum L.) yetiştiriciliğinde değişik masura, malç tipi ve organik gübrelerin büyüme, gelişme, verim ve kalite üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, serada ve açık arazi şartlarında organik olarak yetiştirilen Sümela F1 domates çeşidinin (Solanum lycopersicum, L.) büyüme, gelişme, verim ve kalitesi üzerine organik gübre (çeltik kavuzu kompostu, bakla ve şalgam artığı), değişik dikim yeri (açıkta normal ve beşik masura tipi ve serada normal masura tipi), malç tipi (siyah, yaldızlı, kırmızı, siyah bez, saman ve malçsız) ve gölgelemenin (% 50) etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.Araştırma sonucunda kullanılan farklı malçlar arasında büyüme, gelişme, verim ve kalite kriterleri açısından siyah ve bez malç uygulamasının çok önemli etkilerinin olduğu belirlenmiştir. İncelenen parametreler bakımından beşik masura şekli ile en belirgin pozitif değerler elde edilmiştir. Bitkinin yeşil kalma süresini uzatması bakımından % 50 gölgelendirme uygulamasının önemli etkileri olduğu belirlenmiştir.Araştırmada gübreleme bakımından bitki boyu (cm), gövde çapı (mm), ilk çiçeklenmeye kadar geçen gün sayısı, ilk hasat tarihine kadar geçen gün sayısı, salkım başına ortalama meyve sayısı, verimin zamana göre dağılımı, yaprak stoma iletkenliğindeki (mmol/m²s) en etkili sonuçlar bakla artığı uygulamasından elde edilmiştir. Çeltik kavuzu kompostu uygulamasında yaprak sayısı, ilk meyve tutumuna kadar geçen gün sayısı, ortalama meyve ağırlığı (g), toplam verim (kg/da), meyve eti sertliği (kg), SÇKM (%) ve fotosentez hızı (µmol O2/m2/s) diğer gübreleme uygulamalarına göre daha yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte şalgam artığı uygulamasında ise, salkım başına ortalama çiçek gözü sayısı, son hasat tarihine kadar geçen gün sayısı, yaprak klorofil içeriği (ccı), titre edilebilir asitlik (%) ve C vitamini (mg/100g) değerlerinin diğer uygulamalara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir.Yapraklardaki en yüksek klorofil içeriği (70.88 ccı) şalgam + beşik masura + kırmızı malç + gölgeli (ŞBmK) uygulamasından, en düşük değer (20 ccı) ise serada kontrol uygulamasından (KS) elde edilmiştir.En yüksek stoma iletkenliği (407.26 mmol/m²s) bakla + beşik masura + siyah malç + gölgeli (BBmS) uygulamalarından elde edilirken en düşük değerler (48.73 mmol/m²s) ise gölgelendirme yapılmamış serada çeltik kavuzu kompostu + siyah malç (ÇS) uygulamalarından elde edilmiştir. Genel olarak stoma iletkenliği 48.73?407.26 mmol/(m²s) ve fotosentez hızları (79.17 ? 89.32 µmol O2/m2/s) arasında değişiklik göstermiştir. Stoma iletkenliği ile fotosentez hızı arasında (P < 0.01) önemli pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Meyve kalite kriterleri olarak ele alınan C vitamini değerleri 16.08 ? 47.55 mg/100g arasında değişiklik göstermiştir. Suda çözünebilir kuru madde değerlerinin ise % 2.4?8 arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmada en yüksek toplam verim (16123 kg/da), açık arazide çeltik kavuzu + beşik masura + siyah malç + gölgeli (ÇBmS) uygulamasından elde edilmiştir. En düşük verim (2597 kg/da) ise gölgeleme yapılmayan serada kontrol uygulamasından elde edilmiştir.

THE EFFECT OF DIFFERENT RAİSED BEDS, MULCH TYPES AND ORGANIC MANURES ON THE GROWTH, DEVELOPMENT, YIELD AND QUALITY OF ORGANICALLY GROWN TOMATO (Solanum lycopersicum L.)ABSTRACTThis study was carried out to determine the effects of organic fertilizers (rice husk compost, broad bean and turnip residues) the different raised bed types (in the open, standard and curved raised beds and in greenhouse, standard raised bed), mulch types (black, glittering, red, black cloth, straw and control) and shading (50 %) on the growth, development, yield and quality of tomato (Sümela F1, indeterminate tomato) (Solanum Lycopersicum, L.) grown in greenhouses and open field experiment.In the study, mulch types had a very significant effect on the growth, development, yield and quality criteria. The most marked effect of mulch types were determined from the black polietilen and black cloth mulches. In terms of application, the most significant pozitive values were obtained with curved raised bed. The plant duration were determined to be significantly affected by shadindg of 50 %.In the study, it was determined that the most effective results in the application of broad bean, were obtained in terms of plant height (cm), stem diameter, days from planting to the first flowering, days from planting to fruit set, the number of days until the first harvest, the average number of fruits per truss, the distribution of yield over time, leaf stomatal (mmol/m²s) conductivity. Rice husk compost had significant positive on effect the number of leaf, average fruit weight (g), total yield (kg/da), firmness (kg), total soluble solid contents TSSC (%) and photosynthetic rate (µmol O2/m2/s), values compared the other fertilization practices. However, with the application of turnip residue resulted in higher volues in terms of number of flower buds per cluster, number of days until last harvest, leaf chlorophyll content (ccı), acidity (%) and vitamin C (mg/100g) values than the other fertilizer applications.The highest chlorophyll content in tomato leaves (70.88 ccı) were obtained from the applications of turnip + curved raised bed + red mulch in shading (TCR), while the lowest value (20 ccı) was obtained from the control greenhouse (KG) application.The highest stomatal conductance was obtained (407.26 mmol/m²s) from broad bean + curved raised bed + black mulch in shading (BCB) applications while the lowest stomatal conductance value (48.73 mmol/m²s) was obtained from the application of rice husk compost + black mulch application in shaded greenhouse. In general, stomatal conductance varied between 48.73?407.26 mmol/(m²?s). The rates of photosynthesis 79.17 and 89.50 µmol O2/m2/s. The result from the study showed that there was a positive (P < 0.01) significant relationship between stomatal conductance and photosynthesis.Fruit quality criteria in terms of vitamin C values of fruits varied from 16.08 to 47.55 mg/100 g, The fruit soluble solid content values changed from 2.4 to 8 %. In the study, the highest total yield (16123 kg/da) was determined in the open field application for rice husk compost + curved raised bed + black mulch in shading (RCB). However, the lowest total yield (2597 kg/da) was obtained from control application the in unshaded greenhouse.Key Words: Tomato, organic manure, photosynthesis, shading, mulch, raised bed type