Samsun ili Bafra ilçesinde domates yetiştiren işletmelerin etkinlik analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Samsun ili Bafra ilçesinde domates yetiştiriciliği yapan işletmelerin yılık faaliyet sonuçlarını belirlemek ve domates üretiminde teknik etkinliği ölçmektir. Bu amaçlara ulaşmak için gayeli olarak seçilen 7 köyden basit tesadüfî örnekleme yöntemi ile seçilmiş 50 işletmeden anket yoluyla elde edilen ve 2010 - 2011 üretim dönemini yansıtan veriler kullanılmıştır. İşletme düzeyinde teknik etkinlik katsayılarının tahmininde Stokastik Sınır Analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen işletmelerde, toplam sermayenin %87?sini arazi, %13?ünü işletme sermayesi oluşturmaktadır. İşletmeler ortalama 40 dekar arazinin %16?sında domates yetiştirmektedirler ve bir dekar araziden yaklaşık 4300 kg domates elde etmektedirler. İşletmelerde 6 kişi yaşamakta olup, %54?ü erkektir. İşletmeler en fazla üretim değerini domatesten sağlamaktadırlar. İşletmeler bir dekar araziden 674 TL?lik saf hasıla, 778 TL?lik tarımsal gelir sağlamaktadırlar.İncelenen işletmelerde teknik etkinlik katsayısı 0.52 ile 0.95 arasında değişmekte olup, ortalama 0.87?dir. İnceleme alanında domates yetiştiren işletmelerin üretimleri azalmaksızın girdi kullanımlarını %13 oranında azaltabilecekleri tespit edilmiştir.Domates yetiştiriciliğinde etkinlik sağlamak için düzenlenecek yayım çalışmaları ve eğitim programları ile çiftçilere modern üretim teknikleri anlatılmalıdır. Bilinçsiz gübre, ilaç ve hormon kullanımının engellenmesi için üretici-araştırmacı-yayımcı ilişkileri geliştirilmelidir.Anahtar Kelimeler: Domates, ekonomik analiz, stokastik sınır analizi, teknik etkinlik, Bafra.

The aims of this research were to determine the annual performance of farms producing tomato and measure the production efficiency in Bafra district of Samsun province, Turkey. Research data were collected from randomly selected 50 farms producing tomato considering the production period of 2010-2011 in deliberately selected 7 villages of Bafra district. Farm level technical efficiency, was measured by using stochastic frontier analysis. Research results showed that constituted of the fixed capital 87% of total asset while that of working capital was 13%. Sample farms had 4hectares of land, tomato in which constituted 16% of them and the productivity was 43000 kg per hectare. The average family size of sample farms was 6 person, and 54% of it was men. Major economic contribution to production value of farms was provided by tomato farming. Net revenue and return to operaturs were TL 6740 TL and 7780 TL per hectare, respectively.Technical efficiency scores of sample farms varied from 0.52 to 0.95 and it was 0.87, in average. In the research area, farms may decrease their inputs by %13 without reducing production.Modern production technologies should be explained and demonstrated to the farmers through extension services and farmer education programme. To prevent of unconscious use of fertilizer, pesticide and hormone, the interaction between farmers, researchers and extension staff should be enhanced.Keywords: Tomato, economic analysis, stochastic frontier analysis, technical efficiency, Bafra.