Azotlu çözeltilerin fındık dip sürgünü kontrolünde kullanılabilirliği

Abstract

Fındık yetiştiriciliğinde en önemli maliyet unsurlarından biri dip sürgünü temizliğidir. Bu çalışmada `azotlu çözelti` uygulamasının fındık dip sürgünü temizliği üzerindeki etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma, Samsun'un Çarşamba ilçesinde sıra dikim sistemine sahip üretici bahçesinde `Çakıldak` fındık çeşidinde yürütülmüştür. Araştırmada % 21 Amonyum Sülfat (AS) ve % 26 Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN) gübrelerinin % 0, 10, 15 ve 20'lik gübre çözeltileri kullanılmıştır. Çalışmada, Temmuz-2015 ve Mart-2016'da dip sürgünlerinin temizliği fındık bıçağı kullanılarak elle yapılmıştır. Azotlu çözelti uygulamalarına Eylül- 2015'te dip sürgünleri yaklaşık 20-30 cm boya ulaştığında başlanmış ve uygulamalar 2016 yılında Nisan-Ağustos ayları arasındaki dönemde 4 defa tekrar edilmiştir. Azotlu çözelti uygulamalarından 15 gün sonra dip sürgünlerinde kuruma oranı ve yeni çıkan dip sürgünü sayısı belirlenmiştir. Denemenin başlangıcında ve uygulamalardan 15 gün sonra alınan toprak örneklerinde nitrat, pH ve tuzluluk (EC) değerleri saptanmıştır. Azotlu çözelti uygulamalarının verim, meyve kalitesi ve sürgün gelişimi üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla karanfil (dişi çiçek kümesi) sayısı, çotanak sayısı, çotanaktaki meyve sayısı, meyve ağırlığı, iç ağırlığı, iç oranı, sürgün uzunluğu, sürgün çapı ve boğumlar arası mesafe uzunluğu ölçülmüştür. Araştırma, 2 çözelti ve bunların 4 dozunda, 3 tekerrür ve her tekerrürde 3 ocak olmak üzere toplam 72 ocakta yürütülmüştür. Çalışmada, fındık dip sürgünlerinde kuruma oranları farklı çözelti çeşidi ve dozlarına göre % 0.00-0.100 arasında değişmiştir. Araştırma sonucunda fındık dip sürgünü temizliği için % 21 Amonyum sülfat gübresinin % 10'luk dozu önerilmiştir. Diğer taraftan azotlu çözelti uygulamalarının fındığın verimi, meyve kalitesi, yıllık sürgün gelişimi ve toprak özellikleri üzerine olumsuz bir etki oluşturmadığı saptanmıştır. Azotlu çözelti uygulamasına elle dip sürgünü temizliğinden yaklaşık 1-1.5 ay sonra yeni çıkan dip sürgünlerinin yaklaşık 15-20 cm boya eriştikleri, ancak odunsulaşmadığı dönemde başlanması önerilmiştir. Etkili bir dip sürgünü temizliği için azotlu çözelti uygulamasının yılda en az 3 kez yapılması tavsiye edilmiştir.

Sucker control needs too much work-force in hazelnut. The aim of this study is to determine effects of nitrogen solution application on hazelnut sucker control. This study had been carried out at hazelnut orchard which was established withrow system in Carsamba district of Samsun province. In the study `Cakildak` hazelnut cultivar were used as a cultivar. For the aim of sucker control 21 % ammonium sulfate (AS) and 26 % calcium ammonium nitrate (CAN) fertilizer solutions were used. Doses of 0, 10, 15 and 20 % of solutions for both fertilizers were prepared. In the study, suckers were removed by knife in July-2015 and March-2016. Nitrogen solution applications were started in September-2015 when suckers arrived 20-30 cm length hazelnut orchard. In 2016 four applications were made from April to August. Fifteen days after the applications, wilting ratio (starting from tip) and newly emerged suckers per bush were determined. Nitrate, pH and EC were analyzed at soil samples which were taken at the beginning of the experiment and 15 days after the applications. In the study, number of female clusters and husksper shoot, number of nuts per husk, nut weight, kernel weight, kernel ratio, shoot length, shoot diameter and distance between internodes were determined. The study was carried out with2 nitrogen solutions, 4 doses, 3 replications and 3 hazelnut shrubs per replication. So, 72 shrubs were used in the study. Wilting ratios varied from 0.00 to 0.100 % according to nitrogen solutions and doses. As a result of the study, 10 % ammonium sulfate fertilizer (including 21% N) was advised for hazelnut sucker control. On the other hand, there were no harmful effects of nitrogen solutions on yield, nut quality, shoot development and soil characteristics in hazelnut. Nitrogen solution application should be started 1-1.5 months after removing suckers by knife when suckers reached 15-20 cm length but before lignified. For effective sucker control, nitrogen solution application should be applied at least three times in a year.