Farklı kültürel uygulamalarla yetiştirilen amazon ve sırma börülce çeşitlerinin tane verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

2010 yılında bölgemiz için tescil ettirilen kuru tane amaçlı Sırma ve Amazon börülce çeşitlerinin bölge çiftçisine tanıtılması ve yaygınlaştırılması için yetiştirme paketinin hazırlanması gerekmiştir. Börülce bir baklagil olması nedeniyle organik tarımda kullanma potansiyeli yüksek bitkilerdendir. Bu çalışma Amazon ve Sırma çeşitlerin bölge yetiştirme paketini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Denemeler 2 farklı yetiştirme tekniğinde (konvansiyonel, organik), 2 çeşit (Amazon, Sırma), 2 ekim zamanı (erken ve geç ekim) ve 4 farklı sıra arası mesafesi (30, 45, 60, 75 cm) kullanılarak, 3 tekrarlamalı bölünen bölünmüş parseller deneme deseninde yürütülmüştür. Konvansiyonel yetiştiricilik Atakum, organik yetiştiricilik ise Bafra ilçelerinde yapılmıştır. Varyans analizleri SPSS-13 paket program yardımıyla her iki yöntemde ayrı ayrı olacak şekilde bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre yapılmıştır. Yetiştirme yöntemlerinin kıyaslaması ise t-testi ile gerçekleştirilmiştir. Konvansiyonel yetiştiricilikte dekara 4 kg saf N hesabıyla gübre kullanılmış gerekli olmadığı için pestisit uygulaması yapılmamıştır. Her iki yetiştiricilik şartlarında da bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, tane verim değerlerinin erken ekimlerde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Çeşitler arasında bitki boyu dışındaki agronomik özelliklerde istatistiki farklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Kalite özelliklerinden istatsitiki farklılık gösteren nişasta, amiloz, şeker oranları Sırma'da daha yüksek olmuştur. Farklı sıra aralığı uygulamasının organik yetiştiricilikte daha fazla özellikte fark yarattığı tespit edilmiştir. Mayıs ayının başında yapılan ekim zamanının her iki çevrede de daha yüksek verim verdiği, sıra arası daraldıkça bitkide tane veriminin azaldığı ancak birim alanda daha fazla bitki düşmesi nedeniyle dekara verimin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Sıra aralığı için elde edilen veriler dikkate alındığında mekanizasyon işlemlerini iyi yapabilmek eğer topraklar fakir ise ve özellikle de kimyasal gübreleme yapamıyacağımız organik yetiştiricilik söz konusu ise 45 cm'den az olmamak ve 60 cm'i aşmayacak sıra aralığı mesafelerinin bölgemiz şartları için uygun olduğu genel kanısına varılmıştır. Konvansiyonel ve organik tarım yöntemi ile yetiştiricilikte genel olarak tane kalite özelliklerinde farklılıkların olduğu, dekara verimde konvansiyonele nazaran organik tarımda % 28 oranında azalma meydana geldiği tespit edilmiştir.

The cultivation packages of two cowpea verities (Amazon and Sırma) that were registered in the region at 2010 must be prepared for introducing and spreading of the farmers in the region. Being cowpea one of the leguminous plant it also has the higher potential at the organic agriculture. This study was conducted to determine growing conditions of Amazon and Sırma varieties. The study was designed split-split design with 3 replications. The experiment was used two different farming techniques (conventional and organic), 2 varieties (Amazon and Sırma) 2 different sowing time (early and late) and 4-row spacing (30, 45, 60, 75 cm). Conventional farming was applied in Atakum, while organic farming was made in Bafra district. Variance analyses were done with SPSS-13 packet program two farming technic were a separate type of split-split experimental design. Farming types where used a t-test for comparison. Conventional farming where used 4 kg of pure N fertilizer per decare and pesticides were not used. Both of two farming conditions plant pod number, seed number per pod and seed yield value were found higher at the early sowing. There was no any agronomic difference except plant length between varieties . In term of quality, a statistic differences seemed higher at Sırma variety in percentage of starch, amyloses, and sucrose. An organic farming technique was found more features at different row spacing. Beginning of May month sowing both of two sowing time where given high yield, narrowing of inter-row space that caused to decrease yield. However, due to the dropped number of the plant in the unit area, it was found high yield. At row spacing mechanical processes were good to obtain yield if the soil structure weak and chemical fertilizer would not use it would suggest not less than 45 cm and 60 cm at row space as a general appropriate condition given at the region. Conventional and organic method general cultivation seed quality component difference, yield production comparing conventional to organic farming at ratio of 28% decrease were found.