İstilacı bir balık türü olan Carassius gibelio (Bloch, 1782)`nun lagenar otolit morfolojisi ve morfometrisi: Samsun (Türkiye)`daki dört populasyon arasında karşılaştırmalar

Abstract

Bu tez çalışmasında, istilacı bir balık türü olan C. gibelio'nun lagenar otolit (asteriskus) morfometrisi ve morfolojisi Samsun'daki Altınkaya Baraj Gölü (ABG), Bafra Balık Gölleri (BBG), Ladik Gölü (LG) ve Simenit Gölü (SG) populasyonu arasında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca her bir populasyondan elde edilen bireylerin eşey oranı, boy ve ağırlık kompozisyonu, boy-ağırlık ve boy-boy ilişkileri gibi bazı temel biyolojik verileri analiz edilmiştir. Balık örnekleri Şubat 2017 ve Mayıs 2018 tarihleri arasında ticari balıkçılardan temin edilmiştir. Her bir örneğin boy ve ağırlığı ölçülmüş, eşeyi belirlenmiş ve lagenar otolitleri (asteriskus) çıkarılmıştır. Her bir otolitin ağırlığı tartılmış ve distal yüzeyden fotoğrafı çekilmiştir. Otolit boyu, yüksekliği, çevresi ve alanı ölçülmüştür. Otolit ölçümleri kullanılarak beş farklı şekil indeksi hesaplanmıştır. Otolit değişkenleri ile balık boyu arasındaki ilişkiler üssel model kullanılarak tanımlanmıştır. Otolit ölçümleri ve şekil indekslerinin birlikte kullanımıyla populasyon ayrımı yapılmıştır. Dört lokaliteden toplam 348 birey elde edilmiştir. Boy ve ağırlık dağılımları lokaliteler arasında farklılık göstermiştir. Tüm lokalitelerde dişi bireylerin baskın olduğu gözlenmiştir. Boy-ağırlık ilişkisinin b değerine göre ABG, BBG ve LG populasyonlarında pozitif allometrik büyüme, SG populasyonunda ise negatif allometrik büyüme tespit edilmiştir. Her bir populasyonda boy-boy ilişkileri oldukça önemli ve kuvvetli bulunmuştur. Otolit ölçümlerinin balık boyunun geri hesaplanmasında iyi bir indikatör olduğu belirlenmiştir. Ana Bileşen Analizi, otolit morfometrik ve morfolojik değişkenlerinin tümünün populasyon ayrımında dikkate alınması gerektiğini ortaya koymuştur. Kanonik Ayrım Analizi'nin dört populasyonu sınıflandırmadaki başarısı %62.2 olarak gerçekleşmiştir. En yüksek sınıflandırma başarısı %95.5 ile LG populasyonu için elde edilmiştir. C. gibelio gibi istilacı balık türlerinin biyolojik özelliklerinin bilinmesi ve populasyon farklılıklarının ortaya konulması, bu türlerle yapılacak mücadeleler açısından oldukça önemlidir. Özellikle stok ya da populasyon farklılaşmasına katkıda bulunan değişkenlerin tespit edilmesi, söz konusu türlerin istila başarısında etkili olan yönlerinin daha iyi anlaşılmasına imkân sağlayacaktır. Türün otolit morfometrisi ve morfolojisi ile ilgili verilerin balık taksonomistlerine, balık predatörlerinin beslenme biyolojisini çalışan bilim insanlarına ve fosil balıkların otolitleri ile uğraşan paleobiyologlara yararlı olacağı umulmaktadır.

In this thesis study, lagenar (asteriscus) otolith morphometrics and morphology of an invasive species, Carassius gibelio, were investigated comparatively among four populations, Altınkaya Dam Lake (ABG), Bafra Fish Lakes (BBG), Lake Ladik (LG), and Simenit Lake (SG), in Samsun. Also, some fundamental biological characteristics such as sex ratios, length and weight distributions, length-weight and length-length relationships of the samples collected from each population were analyzed. Fish samples were obtained from commercial fishermen between February, 2017 and May, 2018. Length and weight of each fish were measured, their sex was determined, and lagenar otoliths (asteriscii) were taken out from fish skull. Each otolith was weighed and then photographed from distal side. Otolith length, height, perimeter and area were measured. Five different shape indices were calculated by using otolith measurements. Relationships between otolith variables and fish length were identified by utilizing power model. Population discrimination was carried out by using the otolith variables and shape indices together. In total, 348 samples were obtained from these four localities. The length and weight distributions showed difference between localities. In all localities, females were dominant in number. According to b values of length-weight relationships, there was positive allometric growth in ABG, BBG, and LG populations, but negative allometric growth in SG population. Length-length relations were found to be significant and powerful for each population. Otolith measurements were determined to be a good indicator in the back-calculation of fish total length. Principle Component Analysis (PCA) has shown that all otolith morphometric and morphologic variables are to be considered in population discrimination. Canonical Discrimination Analysis' success in the separation of these four populations was found to be 62.2%. The highest classification success was achieved in LG with 95.5%. Knowing the biological characteristics of invasive fish species such as C. gibelio and revealing population differences are very important to control these species. Especially, the identification of variables that contribute to stock or population differentiation will allow for a better understanding of the aspects that are effective in the success of the invasion of these species. It is hoped that the data on the otolith morphometrics and morphology of the species will be useful for fish taxonomists, scientists working on feeding biology of fish predators, and paleobiologists studying with otoliths of fossil fish.