Samsun ili Çarşamba ilçesindeki tarım işletmelerinin tarım kredi kooperatiflerinin kredisine erişimi ve kredi talebini etkileyen faktörler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, tarım işletmelerinin Tarım Kredi Kooperatiflerinin (TKK) kredisine erişimi ve kredi taleplerini etkileyen faktörlerin ortaya konulmasıdır. Araştırmanın birincil verileri, Samsun İli Çarşamba İlçesinde faaliyet gösteren TKK'ya ortak olan ve ortak olmayan çiftçiler arasından basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen 160 çiftçiyle yüz yüze yapılan anketlerden elde edilmiştir. Bununla birlikte, Türk İstatistik Kurumu (TÜİK), TKK Merkez Birliği, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), Yem Sanayicileri Birliği ve diğer kurumlardan temin ikincil verilerden de materyal olarak yararlanılmıştır. Üreticilerin TKK'nın kredisine erişimi ve kredi talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde Heckman's Sample Selection (HSS) modelinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamındaki tarım işletmelerinin %30'u TKK'nin kredisine erişerek ortalama 17.447,92 TL'lik bir kredi kullanmışlardır. Probit model tahmin sonuçları; işletme yöneticisinin yaşı, eğitim seviyesi, asıl mesleği, hane halkı nüfusu, sulama imkânı, net tarımsal gelirler, işletme kaydı tutma, TKK'ne üyelik süresi, kredi kartı varlığı, kredi faiz oranı işletmelerin TKK kredisine erişimini istatistiki olarak pozitif yönde, işletmenin traktör varlığı, işgücü kiralama, hane halkı geliri ve faize karşı dini tutumu değişkenlerinin ise TKK'lerinin kredisine erişimini istatistiki olarak negatif yönde etkilediğini göstermektedir. Diğer kaynaklardan kredi kullanma TKK'nden kullanılan kredi tutarını istatistiki olarak pozitif yönde etkilerken, asıl mesleğin çiftçilik olması, tasarruf alışkanlığın olması, riski sevme, fındık yetiştiriciliğinde uzmanlaşma ve arazi varlığı değişkenleri TKK'nden kredi talebini istatistiki olarak negatif yönde etkilemektedir. TKK'lerinin kredisine erişimi ve kullanımın arttırılabilmesi için; kredi kullanım koşullarının esnek hale getirilmesi, kredi geri ödeme alışkanlığı olan ortaklardan istenen teminatların hafifletilmesi, TKK'lerinin daha verimli çalışmalarının sağlanması, TKK'lerinin kooperatif bankası kurarak mevduat toplamaya başlamaları ve öz kaynaklarını arttırmaları gerekli görülmektedir.

The purpose of this study was to determine the factors influencing the farms' access to and demand for agricultural credit from the Agricultural Credit Cooperatives. The primary data of this study was obtained via the face to face questionnaires from the selected 160 farmers using the simple random sampling method in Çarşamba district of Samsun province. The secondary data from Turkish Statistical Institute, ACC Central Union, Banking Regulation and Supervision Agency, Feed Industrialists Association and other institutions and organizations was used as material. The Heckman's sample selection model was used to determine the factors affecting the use of and demand for credit from the ACC. Thirty percent of the farms reached the ACC's credit and they used an average loan of 17.447,92 TL. Probit model results show that age, education and main profession of householder, household size, irrigation facility, agricultural income, farm record keeping, membership duration to the ACC, existence of credit card and interest of credit have a positive effect on the access to credit of the ACCs, whereas tractor ownership, hire labor, household income and attitudes towards interest have a negative effect on access to credit from the ACCs. While the use of credit from other sources positively affects the amount of credit used from the ACCs, main profession as farmer, saving behavior, risk attitude, specialization in hazelnut farming and land size have a negative effect on the demand for loans from ACCs. In order to increase access to and use of the ACC' credit, the conditions of loan should be made flexible, the members who have repayment habit should be requested less guarantee, ensuring the ACCs should be managed efficiently, establishing the cooperative bank and increasing their own resources.