Çin kaynaklarına göre Talas Savaşı: Savaşın çıkış nedenleri ve sonuçları

Abstract

8. yüzyılda Çin ve Orta Asya'nın batısında iki güçlü ülkenin ön plana çıktığını görmekteyiz. Bu ülkelerden bir tanesi Çin topraklarında hüküm süren ve Orta Asya'da bulunan Türk devletlerinin birçoğunu yönetimi altına alan Tang Hanedanlığı'dır. Diğeri ise İslâm dini çevresinde birleşerek birçok farklı devleti yönetimi altına almayı başaran Müslüman Araplardır. İlk İslâm Devleti'nin yıkılmasının ardından Emevî Devleti kurulmuştur (661). 750 yılında Emevî Devleti'nin yıkılması ile Abbasî yönetimi başlamıştır. Abbasîlerin İslamiyet'i yayma çabası ve Tang Hanedanlığı'nın zengin topraklarında söz sahibi olma isteği; Tang Hanedanlığı generallerinden Gao Xianzhi'nın Shi Guo üzerinde baskı kurma girişimleri ve dağılan Türk birliğinin tekrar kurulmasına karşı duyduğu endişe sonucunda Gao Xianzhi'ya bağlı birlikleri ve Ziyad b. Salih komutasındaki Abbasî ordusunu karşı karşıya getirmiştir. Tang Hanedanlığı generali ve Abbasî komutanı arasında 751 yılında Shi Guo sınırları içerisinde yer alan Talas Ovası yakınlarında Talas Savaşı gerçekleşmiştir. Bu savaş iki ülke arasında yaşanan en büyük askeri mücadeledir. Tang Hanedanlığı savaşın kaybeden tarafı olmuştur ancak savaş sonrasında iki ülke tekrar bir mücadele yaşanmamıştır. Çalışmada Çin kaynakları temel alınarak, Çin ve Arap tarihi bakımından çok önemli bir yere sahip olan Talas Savaşı ve sonuçları incelenecektir.

In the 8th century, there have been two powerful countries in China and western of Central Asia; Tang Dynasty and Arab Empire Dashi (大食). After the first Islamic empire was destroyed, Umayyad Caliphate was established in 661 AD. The Umayyad Caliphate was destroyed in 750 AD and a new era started in Arab country with the foundation of Abbasid Caliphate. Abbasid Caliphate was aiming to spread Islam to China and gain dominance over Tang Dynasty. Gao Xianzhi, one of the generals of Tang Dynasty, was aiming to exercise control over Shi Guo, due to the fear of Turkic reunion. As a result of all these circumstances, Tang Dynasty and Abbasid Caliphate had Talas War in 751 on Talas Plateau in Shi Guo. This war was the biggest military struggle between the two countries. Tang Dynasty defeated by Abbasid Caliphate. But after the war, diplomatic and economic relations were established again between Tang Dynasty and Abbasid Caliphate. In this article, according to Chinese sources, we tried to research reasons and results of the Talas War, which was very important for Arap and China history.