Sınıf öğretmeni adaylarının farklılıklara saygı düzeyleri ile özerklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma sınıf öğretmeni adaylarının farklılıklara saygı düzeyleri ile özerklik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Sınıf Öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören 370 bayan, 204 erkek olmak üzere toplam 574 öğretmen adayı katılmıştır. İlişkisel tarama modelinde hazırlanan çalışmada, araştırma problemine bağlı olarak nitel ve nicel veri toplama yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verileri, bireylerin farklılıklara saygı düzeylerini ölçmek amacıyla Öksüz ve Güven (2012) tarafından geliştirilen ?Farklılıklara Saygı Ölçeği (FSÖ)?, özerklik düzeyini belirlemek için de Öksüz (1997) tarafından Türkçe' ye uyarlanan ?Worthington Özerklik Ölçeği (WÖÖ)? kullanılarak toplanmıştır. Nitel veriler ise araştırmacı tarafından geliştirilen, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve metafor formu ile elde edilmiştir. Öğrencilerin cinsiyet ve yaş durumuna ilişkin bilgileri, araştırmacı tarafından hazırlanan ?Kişisel Bilgi Formu? ile toplanmıştır.Nicel verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA), gruplar arasındaki farkı belirleyebilmek için Tukey testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizi ise içerik analizi yöntemiyle yapılmıştır. Araştırma bulguları, farklılıklara saygı düzeyi ile özerklik düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu, öğretmen adaylarının farklılıklara saygı düzeyleri yükseldikçe, özerklik düzeylerinin de yükseldiğini göstermektedir. Ayrıca, öğretmen adaylarının farklılıklara saygı ve özerklik düzeyleri arasında cinsiyet değişkeni açısından anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Bayan öğretmen adaylarının farklılıklara saygı ve özerklik düzeylerinin erkeklerin farklılıklara saygı ve özerklik düzeylerinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmaların nitel bulguları da bayan öğretmen adaylarının farklılıklara bakış açılarının, daha olumlu olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra, öğretmen adaylarının farklılıklara saygı ve özerklik düzeylerinin yaş değişkenine göre değiştiği tespit edilmiştir. Elde edilen bu bulgular literatür ışığında yorumlanarak, uygulamacılara ve diğer araştırmacılara bazı önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Farklılıklara saygı, farklılık kavramı, özerklik.

The purpose of the study is to investigate relationship between respect of differences and autonomy levels of pre-service primary school teachers. The research has been carried out with 574 pre-service teachers (370 female; 204 male) who studied at primary school teaching department in Ondokuz Mayıs University at 2011-2012 academic year.The study has been planned according to the relational screening model and depending on the problem both qualitative and quantitative data collection methods, have been used. The quantitative data has been obtained by using ?Respect of Differences Scale (RDS)? developed by Öksüz and Güven (2012) and ?Worthington Autonomy Scale (WAS) ? developed by Öksüz (1997). The semi structured interview and metaphor form have been used for obtaining qualitative data. The data about gender, age level of pre-service teachers has been collected by ?the Information Form? developed by the researcher. The test of one way ANOVA to analyze quantitative data and Tukey test in order to decide differences between the groups, have been used. The Content analysis has been employed in analyzing qualitative data.The research results show that there is a significant relationship between level of respect of differences and level of autonomy in pre-service primary school teachers. It can be said that the more increased level of respect of differences scale of pre-service teachers means the more level of autonomy. Besides, there is a significant difference between level of respect of differences and autonomy and variety of gender. Female pre-service teachers? levels of respect of differences and autonomy are higher than male pre-service teachers. The qualitative findings show that, female pre-service teachers have more positive attitude towards differences than male pre-service teachers, too. Also, there is a significant difference between level of respect of differences and autonomy and variety of age. The obtained findings have been commented in the light of literature and some suggestions to the implementers and researchers, were presented.Key Words: Respect of Differences, Concept of Difference, Autonomy.