Fen bilimleri öğretmenlerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve ürünleri konusunda bilgi düzeyleri, öz yeterlik inançları, tutum ve risk algılarının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, ortaokullarda görev yapmakta olan Fen Bilimleri öğretmenlerinin GDO'lu besinler gibi sosyobilimsel bir konudaki bilgi düzeyleri, tutumları, konunun öğretimine yönelik öz yeterlikleri ve GDO'lu besinler konusundaki risk algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, Samsun ilinin merkez ilçelerindeki ortaokullarda, 2013-2014 eğitim-öğretim yılının 2. döneminde görev yapan 167 Fen Bilimleri öğretmeni örneklem olarak alınmıştır. Çalışmada nicel betimsel model kullanılmıştır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Ölçeği, GDO'lu Besinler Bilgi Testi, GDO'lu Besinlere Yönelik Tutum Ölçeği, GDO'lu Besinlerle ilgili Risk Algıları Ölçeği ve GDO'lu Besinlerin Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS v.21 paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda Fen Bilimleri öğretmenlerinin GDO'lu besinler hakkında yeterli bilgiye sahip oldukları, GDO'lu besinlere karşı tutumlarının olumsuz olduğu, GDO'lu besinler gibi sosyobilimsel bir konunun öğretiminde öz yeterliklerinin orta düzeyde olduğu ve GDO'lu besinlere karşı kişisel, toplumsal ve muhtemel risk algılarının yüksek olduğu görülmüştür. Bununla birlikte Fen Bilimleri öğretmenlerinin cinsiyetleri ile GDO'lu besinlerle ilgili tutumları, bilgi düzeyleri, öz yeterlikleri arasında bir ilişki bulunmadığı görülmüştür. Yalnızca bayan öğretmenlerin risk algılarının erkek öğretmenlere göre daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Öğretmenlerin yaşlarının sadece GDO'lu besinlerin öğretimine yönelik öz yeterliklerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak Fen Bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkında daha çok sorumluluk duymaları ve bu konularla ilgili bilgilenmeleri bilimsel kaynaklardan yapmaları konusunda bilinçlendirilmeleri gerektiği kanısındayız.Anahtar Sözcükler: Sosyobilimsel konu, GDO'lu besinler, fen bilimleri öğretmeni, bilgi düzeyi, öz yeterlik.

The main purpose of this study was to determine level of knowledge, attitudes on a socio-scientific issue as GMO food, self-efficacy about teaching the issue and risk perception about GMO food of Science Teachers working in secondary schools. 167 Science teachers working in central secondary schools of Samsun in the second term of 2013-2014 education year, participate in this study as sample. Quantitative descriptive method was applied in this study. As tools getting data in this study, ''Personal Knowledge Scale'', `Test of Knowledge about GMO foods`, `Attitudes towards GMO foods Scale'', ''Risk perceptions about GMO foods Scale'', `Self-efficacy about teaching GMO food Scale'' were used. To analyze data, the SPSS v.21 program was applied. The results have shown that participants have necessary knowledge about GMO foods. It has also been shown that Science teachers have negative attitudes to GMO food and have moderate self-efficacy on teaching a socio-scientific issue as GMO food and also they have high level of personal, social and possible risk perception to GMO food. However, it has been found that there is no relation between Science teachers' genders and their attitudes, level of knowledge, self-efficacy about GMO food. It has been determined that female teachers have higher risk perception than male teachers. The ages of teachers have only been found to be effective on self-efficacy in teaching for GMOs. We esteem that Science teachers should have more responsibility about socio-scientific issues and also they should raise awareness of learning from scientific sources. Key words; Socio-scientific issue, GMO foods, science teacher, level of knowledge, self-efficacy