İlköğretim kurumu öğretmenlerinin algılanan sosyal destek düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki: Samsun ili örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Samsun ili Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy ilçelerinde resmi ilköğretim kurumlarında (ilkokul ve ortaokul) görev yapan öğretmenlerin, algılanan sosyal destek düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemektir.Araştırma evrenini, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı Samsun ili Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy ilçelerinde resmi ilköğretim kurumlarında (ilkokul ve ortaokul) görev yapan 4761 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem çok aşamalı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. İlk aşamada tabakalı örnekleme tekniği uygulanarak araştırma evreni ilçe düzeyinde dört tabakaya ayrılmış ve ilçelerde bulunan okul sayıları göz önüne alınarak her ilçedeki okul sayısının yaklaşık olarak % 25'ine ulaşılması esas alınmıştır. İkinci aşamada ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Dolayısıyla araştırmanın örneklemini Atakum (11 okul), Canik (14 okul), İlkadım (13 okul) ve Tekkeköy (12 okul) ilçelerinde, resmi ilkokul ve ortaokullarda çalışan 692 öğretmen oluşturmaktadır. İlişkisel tarama modelinde hazırlanan araştırmada, verileri toplamak için `Kişisel Bilgi Formu`, Balay (2000) tarafından geliştirilen `Örgütsel Bağlılık Ölçeği (ÖBÖ)` ve Çivilidağ (2003) tarafından geliştirilen `Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ASDÖ)` kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 17.0.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiş ve verilerin çözümlenmesi için aritmetik ortalama, standart sapma, t- testi, tek yönlü varyans analizi, Mann Whitney U-Testi, Kruskal Wallis H-Testi, Tukey testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon katsayısı ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.Araştırma sonunda ulaşılan sonuçların bazıları şunlardır:•Öğretmenlerin algılanan sosyal destek düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasında düşük düzeyde, pozitif yönde, anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.•Algılanan sosyal desteğin, örgütsel bağlılıktaki değişimin % 3'ünü açıkladığı belirlenmiştir.•Öğretmenlerin algılanan sosyal desteğin alt boyutları içerisinde en fazla desteği eşlerinden, en az ise öğrencilerinden aldığı tespit edilmiştir.•Cinsiyet değişkenine göre algılanan sosyal desteğin iş yeri arkadaşları, eş, ebeveyn ve iş yeri dışındaki arkadaşlar alt boyutlarında; yaş ve kıdem değişkenlerine göre ebeveyn, iş yeri dışındaki arkadaşlar ve öğrenciler alt boyutlarında; medeni durum, branş ve hizmet süresi değişkenlerine göre ise öğrenciler alt boyutunda anlamlı farklılık bulunmuştur. •Öğretmenlerin örgütsel bağlılığın alt boyutları içerisinde en fazla içselleştirme boyutunda bağlılık gösterdikleri tespit edilmiştir.•Cinsiyet değişkenine göre örgütsel bağlılığın içselleştirme alt boyutunda; yaş ve branş değişkenine göre uyum, özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutlarında; medeni durum, kıdem ve hizmet süresi değişkenlerine göre ise özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutlarında anlamlı farklılık bulunmuştur.

The aim of this research is to investigate the relationship between perceived social support levels and the organizational commitment of the teachers working in public elementary schools (primary and secondary school) in Atakum, Canik, İlkadım and Tekkeköy districts of Samsun.The research population consists of 4761 elementary school (primary and secondary school) teachers who work Atakum, Canik, İlkadım and Tekkeköy districts of Samsun in the academic year of 2014-2015. The sample set of research is chosen from the population by using the multi-stage sampling method. At the first stage, the technique of the stratified sampling is used and the research population is divided into four layers such that each layer has one fourth of the schools in each towns. At the second stage, the method of simple random sampling is used. The resulting sample set used in the research comprises 692 teachers who work at the towns Atakum (11 schools), Canik (14 schools), İlkadım (13 schools) and Tekkeköy (12 schools).In the research which is prepared for relational search model, `Personal Information Form`, `Organizational Commitment Scale` developed by Balay (2000) and `Perceived Social Support Scale` by Çivilidağ (2003) is used in order to gather data. The data obtained in this research is analized by using SPSS 17.0.0 packet program and mean, standard deviation, t-test, one way variance analysis, Mann Whitney U-Test, Tukey Test, Pearson Correlation Coefficient analysis and Simple Linear Regression analysis methods are applied.Some of the important results of this research are:•It is found that there is a meaningful, positive and low level relation between perceived social support level and organizational commitment.•Perceived social support explains 3% of the change in organizational commitment.•It is found that teachers have gotten most of the help from their husband or wife and gotten least help from their students among the sub-dimensions of perceived social support.•It is found that there is significant difference at the sub-dimensions according to perceived gender social support, co-worker, husband, parent and friends out of workplace; the sub-dimensions according to year and seniority variations parent, friends out of workplace and students; the sub-dimensions according to marital status, branch and the employment time variations students.•Teachers have the strongest commitment to the internalization dimension among the organizational commitment sub-dimensions.•There is significant difference at the organizational commitment's internalization sub-dimension according to gender; at the sub-dimensions of compliance, identification and internalization according to year and branch variation; at the sub-dimensions of identification and internalization according to marital status, seniority and employment time.