Yeni Türk Alfabesine geçiş sürecinden günümüze tipografi eğitiminin temel disiplinlerinden biri olan metin fontu tasarımı

Abstract

Yazının icadının yaratmış olduğu etkiler, insanlığın kültürel yaşamı bakımından son derece önemsenmiştir. Yazıya dair arkeolojik bulguların olağan üstü karşılanıp, aynı derece heyecan yaratmasının nedeni de bununla ilişkilidir. Çağımızın kültürel göstergelerinden, enformasyonun dolaşım hızının sürekli artması ve gelişmesi ile birlikte insanlığın geçirmiş olduğu kültürel dönüşümler, yazının geçmişten günümüze getirmiş olduğu etkiyi daima gündemde tutmuştur. Birbirinden çok farklı biçimsel özellikleri ile bugüne kadar üretilmiş olan yazı örneklerinin yine çok farklı amaçları ve işlemleri söz konusudur. Çalışmamızda incelenen metin fontlarının, tipografi eğitimi sürecinde, kültürel gerekçelerden kaynaklanan önemi ve tasarımının ülkemizdeki durumu ele alınmıştır. Yazı, nitelik olarak görmemizi ve anlamamızı sağlayan fonksiyonel bir karaktere sahiptir. Günümüz iletişim teknolojileri ile şekillenen kültürel ortamlar için gerçekleştirilen font tasarımlarının varlık nedenleri kültürel gerektirmelere bağlı olarak çeşitlenmektedir. Her birinin kullanım amaçlarının özel anlamlarla belirlendiği bu fontların geçmişten günümüze tipografi eğitiminin de temelini ilgilendiren mevcudiyetleri söz konusudur. Metin fontu tasarımı, tipografi eğitiminin temel disiplinlerinden biri olmasına karşın ülkemizde Yeni Türk Alfabesine geçiş sürecinden günümüze değin profesyonel düzeyde harf tasarımcılarının yok denecek kadar az olması mevcut bilgi ve tecrübenin aktarımı ve geliştirilmesi süreçlerinin eksikliğinin bir göstergesi durumundadır. Okuma kültürümüzün ve metne yönelik algılarımızın geliştirilmesi bakımından ülkemizde metin fontu tasarımının profesyonel olarak ele alınmasının kültürel gerekçeleri önemli bir tartışma konusudur. Bu çalışma ile metin fontlarına atfetmeye çalıştığımız özel bakış açıları, evrensel ve entelektüel gelecekçi bakış açılarının kültürel çerçevesi sonucunda olgunlaşmıştır.

The effects created by the invention of writing have been highly considered with respect to the cultural existence of humanity. Also, the reason for the fact that archaeological findings for writing have been regarded as remarkable and have caused excitement as well is related to this. From the cultural signs of our age, the cultural transformations which the humanity has undergone along with the continuous increase in and development of the circulation rate of information, have always kept the effect the writing brought along from past to present at issue. For writing types generated with quite different morphological properties up to the present, again many different objectives and processes are in question. The importance of text fonts analyzed in our study, during typography education, arising from cultural reasons and the situation in our country as relevant to its design are handled. Writing has a functional characteristic enabling us to see and realize as quality. The reasons for the existence of font designs performed for cultural contexts formed with today's communication technologies vary as based on cultural entailments. The presences of these fonts, the intended purposes of which are specified for each with special meanings, regarding also the basis of typography education from past to present are available. Although text font design is one of the basic disciplines of typography education, the case in which letter designers at professional level are scarcely any from the period of transition to New Turkish Alphabet to the present is just a sign for the inadequacy of processes of available information and experience transfer and improvement. With respect to the development of our reading culture and perception for the text, the cultural grounds for dealing with the text font design professionally in our country constitute an important object at issue. Particular viewpoints we have tried to attribute to the text fonts with this study, have developed in consequence of cultural frame of global and intellectual futurist points of view.