Okul öncesi, sınıf ve fen bilgisi öğretmenlerinin fen bilimleri öz -yeterliklerine göre sosyo- bilimsel tutum ve bilişsel yapılarının belirlenmesi (Kars ili örneği)

Abstract

Okul öncesi, sınıf ve fen bilgisi öğretmenlerinin fen bilimleri öz-yeterliklerine göre sosyo-bilimsel tutum ve bilişsel yapılarının belirlenmesi için yapılan çalışmada, öğretmenlerin branşlarına göre öz-yeterlik düzeyleri ve sosyo-bilimsel konulara yönelik tutumları kişisel değişkenlere göre anlamlı farklılığı incelenerek, sosyo-bilimsel konulara yönelik bilişsel yapıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın uygulanması aşamasında, Kars ilinde okul öncesi sınıf ve fen bilgisi öğretmenlerini temsil eden seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak alınan örnekleme göre 120 okul öncesi öğretmeni, 349 sınıf öğretmeni ve 119 fen bilgisi öğretmeni ile araştırma yürütülmüştür. Bilişsel yapıların belirlenmesi işleminde çalışma grubuna yer verilmiştir. Çalışma grubunda maximum çeşitleme yapılarak 8 okul öncesi, 8 sınıf öğretmeni ve 8 fen bilgisi öğretmeni ile görüşmeler yapılmıştır. Örnekleme uygulanan fen öğretimi öz-yeterlik ölçeğinin güvenirlik katsayısı Cronbach's Alpha (α) değeri ,93 olduğu tespit edilmiştir. Sosyo-bilimsel tutum ölçeğinin Cronbach's Alpha (α) değeri ,90 olduğu belirlenmiştir. Alpha Güvenirlik değeri α>.90 ise mükemmel. 80< α<.90 arasında olması iyi, .70< α<.80 arasında değerler alması kabul edilebilir değerlerdir (George ve Mallery, 2003). Bu bağlamda ölçme araçları mükemmel güvenirlik düzeyindedir. Nitel verilerin analizi sonucunda güvenirlik çalışmalarında kodlayıcı ve kategorilere ait kodların uygunluğunu kontrol eden kodlayıcılar arasındaki uyum, Miles ve Huberman'ın (1994) önerdiği güvenirlik formülüne göre hesaplanmıştır. Bunun sonucunda araştırmanın güvenirliği % 85 olarak hesaplanmıştır. Güvenirlik hesaplarından elde edilen sonucun %70'in üzerinde çıkması, araştırma için güvenilir kabul edilmektedir (Miles ve Huberman, 1994). Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin çeşitli kişisel değişkenlerine göre fen bilgisi öz-yeterlik ölçeği ve sosyo-bilimsel tutum ölçeğine göre sonuçlar elde edilmiştir. Fen bilimleri öz-yeterlik ölçeği ile sosyo-bilimsel tutum arasındaki korelasyon tespit edilmiştir. Çalışma grubu üzerinden öğretmenlerin bilişsel yapıları belirlenmiştir. Araştırmada en önemli sonuçları arasında öğretmenlerin sosyo-bilimsel konuların öğretim sürecinde kaygı duyduklarıdır. Öğretmenler sosyo-bilimsel konulara yönelik bilgi düzeyleri öz-yeterlik inancının oluşturacağı performans için istenilen düzeyde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Fen Eğitimi, Öz-yeterlik, Sosyo-Bilimsel Konular, Tutumlar, Bilişsel Yapılar

This study was aimed to determine Socio-Scientific Attitudes and Cognitive Structures of Preschool, Primary and Science Teachers in terms of Self-Efficacies in Science Education; thereby, analyzing the significant differences according to the personal variables in framework of the teachers' self-efficacy levels and their attitudes to socio-scientific issues, and is tried to determine the cognitive structures for socio-scientific issues.In the course of the implementation of this study, it was used the random sampling method; which represents the pre-school, primary, and science teachers in Kars Province; herewith, this study was conducted in the light of the samples, number of which is 120 Pre-school, 349 Primary, and 119 Science teachers. The working group was used to determine the cognitive structure. Face-to-face interviews were realized making maximum variation in the working group; that is, 8 Pre-school, 8 Primary and 8 Science teachers.Reliability coefficient of Science Teaching Self-Efficacy Scale was found .93 as a Cronbach's alpha (α) value; on the other hand, Socio-Scientific Attitude Scale was found .90 as a Cronbach's alpha value (α). Alpha reliability values, α> .90, is excellent. Between 80 <α < .90 is good; between 70 < a <.80 values are acceptable (George and Mallery, 2003). In this context; measurement tools are at the level of excellent. As a result of the qualitative data; appropriateness among the encoders, which controls the alignment between the encoders and the related categories, was calculated with a formula-based on Miles and Huberman (1994). Consequently; the reliability of this study was calculated as 85 per cent. If the results obtained from the reliability calculations being over 70 per cent, it was accepted reliable for a study (Miles ve Huberman, 1994). All in all; the results were obtained in the lights of Science Self-Efficacy Scale and Socio-Scientific Attitude scale according to the various personal variables of teachers. The correlation between Science Self-Efficacy Scale and Socio-Scientific Attitudes was determined. Cognitive structure of teachers were determined out of the working group. The most important result from the research is that teachers have been carrying anxiety during delivering the socio-scientific issues. It was resulted that teachers' knowledge on socio-scientific issues is not an expected level for performance to create the self-efficacy beliefs.Key Words: Science Education, Self-Efficacies, Socio-Scientific Issues, Attitudes, Cognitive Structures