Etkileşim adaleti ve yöneticiye güven ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Samsun ili İlkadım, Canik, Atakum ve Tekkeköy ilçelerinde ilkokul ve ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin etkileşim adaleti, yöneticiye duyulan güven ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerin, etkileşim adaleti ve yöneticiye güven algı düzeyleri ile örgütsel sessizliğin alt boyutlarında yaşadıkları algı düzeyleri ve algı düzeylerinin birtakım demografik değişkenlere (cinsiyet, yaş, medeni durum, branş, kıdem, hizmet süresi) göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma tarama modelinde tasarlanmış olup araştırma evrenini; 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Samsun ili İlkadım, Canik, Atakum ve Tekkeköy ilçelerinde ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 4761 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem, Samsun ili İlkadım, Canik, Atakum ve Tekkeköy ilçelerinde bulunan 195 ilkokul ve ortaokul arasından çok aşamalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. İlk aşamada tabakalı örnekleme yöntemi ile araştırma evreni ilçe düzeyinde dört tabakaya ayrılmış ve ilçelerde bulunan okul sayıları dikkate alınarak her ilçedeki okul sayısının % 25'ine ulaşılması esas kabul edilmiştir. İkinci aşamada basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 50 ilkokul ve ortaokulda görev yapan toplam 625 öğretmen, çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır.Araştırmada Elma (2013) tarafından geliştirilen `Etkileşim Adaleti Ölçeği`, Yılmaz (2006) tarafından geliştirilen `Yöneticiye Güven Ölçeği` ile Kahveci ve Demirtaş (2013b) tarafından geliştirilen `Örgütsel Sessizlik` ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 17.0.0 istatistik programı ile analiz edilmiş olup verilerin çözümlenmesi için aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, Mann Whitney U-Testi, Kruskal Wallis H-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Kolerasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlardan bazıları şunlardır:•İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin etkileşim adaleti ile yöneticiye güven algıları yüksek düzey ve örgütsel sessizlik algıları orta düzey olarak belirlenmiştir. •Öğretmenlerin örgütsel sessizliğin duygu ve yönetici alt boyutlarında yüksek düzeyde; okul ortamı, sessizliğin kaynağı ve izolasyon alt boyutlarında orta düzeyde algıya sahip oldukları belirlenmiştir.•Öğretmenlerin örgütsel sessizliğin alt boyutlarındaki algılarının cinsiyet, yaş, branş, kıdem ve hizmet süresi değişkeni açısından anlamlı farklılık göstermediği; medeni durum değişkeni açısından sessizliğin kaynağı ve yönetici alt boyutlarında anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. •Öğretmenlerin etkileşim adaleti ve yöneticiye güven algıları arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki, yöneticiye güven ve örgütsel sessizlik algıları arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki, etkileşim adaleti ve örgütsel sessizlik algıları arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.•Önem sırasıyla etkileşim adaleti ve yöneticiye güven değişkenlerinin sessizlik davranışının anlamlı yordayıcıları olduğu ve örgütsel sessizlik davranışındaki değişimin % 17'sini açıkladıkları belirlenmiştir.

The aim of this research is to investigate the relationship between interactional justice, organizational silence behaviour and the trust of teachers in their manager who work in elementary and middle schools in the Samsun (İlkadım, Canik, Atakum and Tekkeköy). Therefore, whether it showed any significant differences between teachers' perception of interactional justice and trust in their manager, and their perception levels in the subdimensions of organizational silence, also their perception levels with respect to some demographic variables (gender, age, marital status, branch, seniority, period of service) were investigated in this respect.The design of this research based on survey model and the population consists of 4761 teachers working in elementary and middle schools in the Samsun (İlkadım, Canik, Atakum, Tekkeköy). The sample of population was determined by multistage sampling method among elementary and middle schools in the Samsun (İlkadım, Canik, Atakum, Tekkeköy). In the first stage, with the help of stratified random sampling the population of this research was divided in four regions and regarding the numbers of the school in each provinces, reaching 25% of number of the schools in each provinces was consired as a main point. In the second stage, the sample consists of 625 teachers working in 50 elementary and middle schools was determined by simple random sampling. `The Interactional Justice Scale` developed by Elma (2013), `Trust in Administration Scale` developed by Yılmaz (2006), `The Organizational Silence Scale` developed by Kahveci and Demirtaş (2013b) were used in this research. The obtained data were analyzed by SPSS 17.00 program and Arithmetic mean, Standard Deviation, the t-test, Mann Whitney's U-Test, Kruskal Wallis's H-Test, Analysis of Variance (ANOVA), Pearson Correlation Analysis and Multiple Regression Analysis were used for data analysis.Some of the important results of this research are: •Teachers' perception in interactional justice and trust in manager were determined as high level; but their perception in organizational silence was determined as intermediate level. •Teachers' perception in organizational silence's subdimensions of emotion and manager were determined as high level; but in the subdimensions of school environment, source of silence, isolation were determined as intermediate level.•Teachers' perception in the subdimensions of organizational silence showed no significant difference among the demographic variables (gender, age, branch, seniority, period of service); but marital status variable showed a significant difference in the subdimensions of source of silence and manager.•Teachers' perception between interactional justice and trust in manager showed a significant high level correlation in a positive way, their perception between organizational silence and trust in manager also their perception between interactional justice and organizational silence showed a significant intermediate level correlation in a negative way.•According to the order of importance interactional justice and trust in manager variables are showed as significant predictors of silence behaviour and they could explain 17% of the change in the organizational silence behaviour.