Fen öğretiminde purdue modeline dayalı geliştirilen rehber materyalin bazı değişkenler üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; 5. sınıf Fen Bilimleri dersinde yer alan `Vücudumuz Bilmecesini Çözelim` ünitesi için Purdue Üç Aşamalı Zenginleştirme Modeline göre hazırlanmış bir rehber materyal geliştirmek ve bu rehber materyalin öğrencilerin akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri, fen bilimlerine yönelik tutumları, yaratıcı düşünmeleri ve kavramsal değişim üzerindeki etkisini araştırmaktır. Araştırmada nicel ve nitel desenlerin bir arada kullanıldığı karma araştırma deseni kullanılmıştır. Karma yöntem araştırmalarından paralel desen kapsamında, nicel ve nitel yöntemler bir arada uygulanmıştır. Araştırma, deneysel araştırma desenlerinden, ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel yöntem kullanılarak yürütülmüştür. `Vücudumuz Bilmecesini Çözelim` ünitesi, deney grubunda Purdue Üç Aşamalı Zenginleştirme Modeline dayalı olarak öğretilirken; kontrol grubunda 2013 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında (FBDÖP) belirtilen etkinliklere göre öğretim gerçekleştirilmiştir. Örneklem, 2014-2015 eğitim-öğretim yılının güz döneminde öğrenim gören, toplam 87 öğrenciden (43 deney grubu ve 44 kontrol grubu öğrencisi) meydana gelmektedir. Çalışmanın verileri; Vücudumuz Bilmecesini Çözelim Akademik Başarı Testi (ABT), Bilimsel Süreç Beceri Testi (BSBT), Fen Bilimlerine Yönelik Tutum Ölçeği (FBTÖ), Torrance Yaratıcı Düşünme Testi (TYDT) Sözel Form A-B, Torrance Yaratıcı Düşünme Testi (TYDT) Şekilsel Form A-B, Açık Uçlu Çizim Formları ve yarı yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Veri toplama araçlarından elde edilen nicel veriler; non-parametrik istatiksel yöntemlerden Kruskal Wallis H-Testi ve Mann Whitney U-Testi; parametrik istatiksel yöntemlerden bağımsız t-testi, karışık desen iki faktörlü ANOVA, tek faktörlü ANOVA, Bonferroni testi kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca bu araçların geliştirilme sürecinde; güvenirlik hesaplamaları, pearson korelasyonu, açımlayıcı faktör analizi gibi istatiksel yöntemler de veri analizinde kullanılmıştır. Nitel veriler ise betimsel ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda, deney grubu öğrencilerinin akademik başarılarında, bilimsel süreç becerilerinde, fen bilimlerine yönelik tutumlarında, sözel ve şekilsel yaratıcı düşünme düzeylerinin gelişmesinde kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı farklar elde edilmiştir. Ayrıca deney grubu öğrencileri kavramsal değişim sürecinde, kontrol grubu öğrencilerine göre daha iyi gelişim göstermiştir. Çalışma sonucunda gerçekleştirilen görüşmelerde; öğretim süreci ile ilgili deney grubu öğrencileri, konuları daha iyi anladıklarını, öğrenirken eğlendiklerini, öğrendikleri bilgileri günlük yaşamlarında kullandıklarını ifade etmişlerdir. Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlardan yola çıkarak eğitimcilere ve gelecek araştırmacılara bazı önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this study is to develop a guide material prepared according to Purdue Three Stage Enrichment Model for the `Let's Solve the Puzzle of Our Body` unit in Science lesson at grade 5 and to research its effects on the students' academic achievement, scientific process skills, attitudes towards science, creative thinking and conceptual change. The study used mixed study design which uses quantitative and qualitative designs together. Quantitative and qualitative methods were used together within the context of parallel design which is one of the mixed method researches. Quasi experimental method with a pre-test and post-test control group was conducted. Whereas `Let's Solve the Puzzle of Our Body` unit was taught to experimental group by guide material on Purdue Three Stage Enrichment Model and was instructed to control group by activities in Science Curriculum. The sample comprised of a total of 87 students (43 in experimental group and 44 in the control group) in the fall semester of 2014-2015 Academic Year. The data were collected through Let's Solve the Puzzle of Our Body Academic Achievement Test (AAT), Scientific Process Skills Test (APST), Attitude Scale for Science (ASPS), Torrance Test of Creative Thinking (TTCT) Verbal Form A-B, Torrance Test of Creative Thinking (TTCT) Figural Form A-B, open-ended drawing forms and semi structured interviews. The quantitative data obtained from data collection tools were analysed with non-parametric statistical methods of Kruskal Wallis H-Test and Mann Whitney U-Test and parametric statistical methods of independent t-test, mixed design two factor ANOVA, one factor ANOVA, and Bonferroni test. In addition, during the development process of these tools, statistical methods such as reliability calculations, Pearson correlation and exploratory factor analysis were also used in data analysis. Qualitative data were analysed via descriptive and content analysis methods. In light of the results, significant differences between experimental and control group were found in students' academic achievement, scientific process skills, attitudes towards science and the development verbal and figural creative thinking levels. Also, experimental group students showed better performance in conceptual change process than did the control group. The interview with the students about the instruction process indicated that the experimental group got a better understanding of subjects, having fun while learning and transferring the acquired knowledge into their daily lives. According to the results of the study, recommendations were made to educators and future researchers.