Ortaokul yöneticilerinin hizmetkar liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi (Sinop ili örneği)

Abstract

Bu araştırma, ortaokul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada öğretmen görüşlerine göre; okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışları `mütevazı ve sorumlu yöneticilik, güçlendirme, hesap verebilirlik, affetme` boyutlarında, öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ise `uyum, özdeşleşme, içselleştirme` boyutlarında incelenmiştir. Bu görüşlerin cinsiyet, medeni durum, kıdem değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği ile ilgili bulgular elde edilmiştir. Araştırma evreni Sinop ili merkez ve ilçelerinde ortaokullarda görevli olan 723 öğretmendir. Bunların arasından tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 438 öğretmen örneklemi oluşturmuştur. Araştırma verileri Hizmetkâr Liderlik Ölçeği (Van Dierendonck ve Nuijten, 2011) ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği (Balay, 2000b) ile toplanmıştır. Ölçeğin ilk bölümünde katılımcıların kişisel bilgileriyle ilgili bir bölüme de yer verilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 17 paket programı kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimsel istatistiki tekniklerin yanı sıra t-Testi, Kruskal Wallis H-Testi, Mann Whitney U testi ve regresyon analizi gibi vardamlı istatistik tekniklerden de yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; ortaokul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarını mütevazı ve sorumlu yöneticilik ile affetme boyutlarında kısmen katılıyorum, güçlendirme ve hesap verebilirlik boyutunda ise katılıyorum düzeyinde sergiledikleri görülmüştür.Araştırma sonuçları; öğretmenlerin uyum bağlılıklarının düşük, özdeşleşme bağlılıklarının orta düzeyde olduğunu, içselleştirme bağlılıklarının yüksek düzeyde olduğunu göstermektedir. Ortaokul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin uyum, özdeşleşme ve içselleştirme bağlılıkları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu ve önemli bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının artması buna bağlı olarak da öğretmen performansının yükselmesi ve etkili okulların oluşturulabilmesi için okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarını daha etkili bir şekilde sergilemeleri gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this study is to show the influence of secondary school principals' servant leadership attitudes on teachers' commitment to their organizations. In this study, according to teachers' opinions, principals' servant leadership attitudes have been evaluated in terms of `Humble and Responsible Administration, Empowerment, Accountability, Forgiveness` scales; while teachers' commitment to the organization has been evaluated in terms of ` compliance, identification, internalization`. Findings have been compared based on factors such as `gender, marital status, seniority` on teachers' opinions.The population of this study included all 723 secondary school teachers working in Sinop and its counties. Among those 438 teachers have been chosen randomly. The study data have been collected via Servant Leadership Scale (Van Dierendonck ve Nuijten, 2011) and Organizational Commitment Scale (Balay, 2000b). Furthermore, there is a section about participants' demographic information. SPSS 17 packet program has been used during the data analysis. Descriptive statistics (i.e. frequencies, means and standard deviations) and the inferential statistics (i.e. t-Test, Kruskal Wallis H-Test, Mann Whitney U and Regression Analysis) have been used to analyse the data.According to findings, most of the participants state that they are neither agree nor disagree on the Humble and Responsible Administration and Forgiveness scales; and most of them are agree in terms of Accountability and Empowerment.The findings also show that the level of teachers' `Compliance` is low, `İdentification` is medium, `İnternalization` is high. When the influence of secondary school principals' Servant Leadership attitudes on teachers' commitment to their organizations was examined, the findings revealed a positive and significant relationship.As a result, school principals should practice Servant Leadership more effectively. This finding shows that teachers have higher commitment and higher performance when their principal practice servant leadership effectively.