Türkiye`de program değerlendirme ile ilgili problemler (Samsun ili örneği)

Abstract

Bir eğitim programı işlevsellik, esneklik, bilimsellik, uygulanabilirlik gibitaşıması gereken tüm özelliklere, etkin bir program değerlendirme süreci sonucundasahip olur. Etkin bir program değerlendirme, sistematik, bilimsel ve geniş kapsamlıdeğerlendirme çalışmaları ile mümkündür. Bu araştırmanın amacı, Samsun ili örneğiüzerinden program değerlendirme alanında var olan problemleri belirlemek,problemlerin çeşitli değişkenlere göre (sınıf düzeyi ve kıdem) anlamlı farlılıkgösterip göstermediğini araştırmaktır.Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel araştırma türündekisurvey (alan taraması) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Samsun ili, çalışmaevreni Samsun ilinin Atakum, Bafra, Canik ve İlkadım ilçeleridir. Araştırmanınörneklemi ise Samsun ilinin Atakum, Bafra, Canik ve İlkadım ilçelerinden seçkisiz(random) örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme ile seçilen ortaokulöğrencileri, Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler/İnkılap Tarihi veAtatürkçülük, İngilizce ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi branşlarından öğretmenler,maarif müfettişleri ve ortaokullarda görev yapan idarecilerden oluşmaktadır.Araştırmada öğrencilere, öğretmenlere ve maarif müfettişi/okul idarecilerine`Program Değerlendirme İle İlgili Problemleri Belirleme Anketi` uygulanmıştır.Anket çalışmasına 437 ortaokul öğrencisi; Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, SosyalBilgiler/İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, İngilizce ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisibranşlarından 403 ortaokul öğretmeni ve 31 maarif müfettişi/okul idarecisikatılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri bir istatistik programı ileyapılmıştır.Katılımcıların farklı ders programları ile ilgili problemleri incelendiğinde ençok karşılaştıkları sorunlar, ders programlarının işlevsellik, esneklik,uygulanabilirlik, bilimsellik ve güncellik açısından yetersiz olmasıdır. Bu durumprogram değerlendirmenin sistematik ve bilimsel olmamasından, paydaşlarıngörüşlerine yeterince yer vermemesinden ve dar kapsamlı olmasındankaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra, program değerlendirme çalışmalarındaprogramın yalnızca belli bir boyutunun değerlendirilmesi ya da değerlendirmeçalışmalarındaki örneklemin evrenin tamamını yansıtmaması da söz konususorunların ortaya çıkma sebebi olabilir.Öğrencilerin program değerlendirme ile ilgili problemleri ile sınıf düzeyleriarasında genellikle 5. ve 6. sınıftakilerin lehine anlamlı farklılık görülmüştür. Maarifmüfettişi/okul idarecilerinin program değerlendirme ile ilgili problemlerikıdemlerine göre anlamlı farklılık göstermezken, Türkçe öğretmenleri için kazanım,Fen bilimleri öğretmenleri için içerik, İngilizce öğretmenleri için öğrenme-öğretmesüreci ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleri için içerik boyutlarındakarşılaştıkları sorunlar kıdemlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir.

An education program gains its essential qualifications like funcitonality,flexibility, scientific, practicality only after an effective program evaluation process.An effective program evaluation is possible with systematic, scientific and in-depthevaluation studies. The purpose of this research is to define the problems in programevaluation field and search if the problems differ significantly according to variousfactors (class level and seniority).In the research, the survey model (field scanning), one of the quantitativeresearch methods, is used. The population of the research is Samsun city, and thetarget population of the research is Samsun city's districts Atakum, Bafra andİlkadım. The research's sample consists of middle-school students, teachers ofTurkish, Mathematics, Science, Social Studies, English and Religion branches,education inspectors and administrators working at middle-schools chosen withstratified sampling, one of the random sampling methods.In the research, `Survey of Defining Problems about Program Evaluation` isapplied to the students, teachers and education inspectors/ school administrators. 437middle-school students; 403 midde-school teachers of Turkish, Mathematics,Science, Social Studies, English and Religion branches and 31 education inspectors/school administrators participated in the survey. The collected data are statisticallyanalyzed with a statistic program.When the participants problems are examined, it is revealed that the mostcommon problems they face is the lack of adequacy of funcitonality, flexibility,practicality, scientific and actuality of the education programs. Program evaluationnot being systematic and scientific, shareholders' opinions not being includedenough, being narrow-scoped, evaluating only one dimension or the sample inevaluation studies not reflecting the whole population may be the cause for these.It is observed that students' problems related to program evaluation differaccording to their class levels, on behalf of those who are at 5. and 6. grades.Theeducation inspectors/ school administrators' problems with program evaluation don'tdiffer significantly according to their seniority. Problems differ significantlyaccording to their seniority, for Turkish branch teachers at acquisition dimension ofthe program, for Science branch teachers at content dimension of the program, forEnglish branch teachers at learning-teaching process dimension of the program andReligion branch teachers at content dimension of the program.