Motivasyonel görüşme tekniğine dayalı psiko-eğitim programının lise öğrencilerinin çevrimiçi oyun bağımlılığı düzeylerine etkisi

Abstract

Oyun bağımlılığı her geçen gün artan bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Oyunların birçok eğitsel aktivitelerde kullanılmasına ve çocukların gelişiminde çok önemli bir yerinin olmasına rağmen, oyunlarda da bağımlılığın bir davranış olarak ortaya çıkması çeşitli problemleri beraberinde getirmektedir. Aşırı oyun oynama ve bağımlılık; obsesif ve agresif davranışlar, şiddet belirtileri, kişilik değişimleri, duyguların azalması, hareket eksikliğinden kaynaklı sağlık problemleri, anti sosyal davranışlar, özgür düşünce ve istek kaybı, öğretmen ve arkadaşlarıyla tartışma eğilimi, akademik başarıda düşüş, artan kaygı düzeyi gibi durumlara yol açmaktadır. Oyun bağımlılığını azaltmaya yönelik farklı yöntemler bulunmaktadır. Motivasyonel Görüşme Tekniği de bunlardan birisi olarak ele alınabilir. Motivasyonel Görüşme, danışanların ambivalanslarını keşfedip çözümlemelerine yardımcı olacak ve davranış değişiklikleri meydana getirecek direktif ve danışan merkezli bir yaklaşımdır. Özellikle alkol ve madde bağımlılığı çalışmalarında çok olumlu sonuçlar veren kısa süreli bir psikoterapi yaklaşımı olan Motivasyonel Görüşme Tekniği özellikle son zamanlarda her konuda etkileri bilimsel çalışmalarla ispatlanan bir yaklaşım olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Motivasyonel Görüşme Tekniğine dayalı geliştirilen psiko-eğitim programının lise öğrencilerinin çevrimiçi oyun bağımlılığı düzeylerine etkisi test edilmiştir. Araştırmanın örneklemi sekizer öğrenciden oluşan riskli deney grubu, riskli kontrol grubu ile düşük riskli deney grubu ve düşük riskli kontrol grubu olmak üzere 32 kişiden oluşmaktadır. Deney ve kontrol grupların oluşturulmasında kişisel bilgi formlarından ve çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinden yararlanılmıştır. Gruplarının kendi içerisinde riskli ve az riskli olarak gruplandırılmasında Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Ölçeği toplam puan ortalamaları dikkate alınmıştır. Ön-test, son-test ve izleme testlerinde Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin çevrimiçi oyun bağımlılığından aldıkları ön test puanları, son test puanları ve izleme testi puanları arasındaki farkın anlamlılığını test etmek için Mann Whitney-U Testi kullanılmıştır. Her iki deney gruplarındaki öğrencilere uygulanan programın etkinliğini belirleyebilmek amacıyla ölçeklerden aldıkları ön test ve son test, son test ve izleme testi puanları arasındaki farkın anlamlılığını test etmek için Friedman İki Yönlü ANOVA ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Düşük riskli grupta ön-test ve son-test puanlarıyla başarı ve ekonomik kazanç alt boyutlarında ön-test ve son-test puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<.05). Son-test puan ortalamaları ön test puan ortalamalarına göre anlamlı düzeyde daha düşüktür. Riskli grupta ise istatistiksel olarak anlamlı bir düşüş görülmemiştir. Bu bağlamda Motivasyonel Görüşme Tekniğinin düşük riskli gruplarda toplam puan ortalamaları ile ekonomik kazanç ve başarı alt boyutlarında etkili olduğu (p<.05), aksaklıklar alt boyutunda ise etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı (p>.05), yüksek riskli gruplardaki sonuçların ise, sadece aksaklık alt boyutu puan ortalamalarında düşüşler olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı olmadığı (p>.05) bulunmuştur. Elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Game addiction becomes increasingly problematic phenomenon day by day. Although games are used in many educational activities and have a very important place in the development of children, the emergence of game addiction reflected in behaviours also brings with various problems. Game addiction is taken as a concept related with behavioral addiction in the literature. Extreme gaming behaviour and addiction leads many problematic behaviours such as obsessive and aggressive behaviors, symptoms of violence, personality changes, disrupted changes in emotions, health problems due to lack of movement, antisocial behaviors, loss of free thought and desire, disagreement with teachers and friends, decline in academic achievement, increased anxiety level. There are many ways to reduce game addiction. Motivational interview technique can also be considered as one of these techniques. Motivational interviewing is a directive and counseling-based approach that will help clients discover and resolve ambivalences of themselves and drive behavioral changes. The Motivational Interview Technique, which is a short-term psychotherapy approach which gives very positive results especially in alcohol and substance addiction cases, is especially prominent in recent years as an approach which is scientifically proved to be effective in many researches. In this study, the psycho-education program based on Motivational Interview technique was tested to determine its effects on the the online game addiction levels of high school students. The sample of the study consists of the risky experimental group consisting the risky control group, the low risk experimental group and the low risk control group where each group consists from eight high school students. The the Experimental and Control Groups were formed based on personal information forms and the online gaming addiction scale. In the formation of the groups as risky and less risky within themselves, the average score of the Online Game Addiction Scale was taken into consideration. The Online Game Dependency Scale was used in the calculation of pretest/posttest/monitoring test scores. The Mann Whitney-U test was used to test the significant difference between pre-test scores, post-test scores, and monitoring of test scores of online game addiction of the students in the experimental and control groups. Friedman Two Way ANOVA and Wilcoxon Marked Rank Test were used to calculate the significant difference between pretest/posttest/monitoring test scores they received from the scales to determine the effectiveness of the program conducted to the students in both experimental and control groups. In pre-test and post-test scores in the low-risk group, the difference between the pre-test and post-test point averages was found to be significant in success and economic profits sub-dimensions (p <.05). The post-test point averages significantly lower than the pre-test point averages. There was no statistically significant decrease in the risk group. In this context, it was found that the motivational interview technique was statistically insignificant (p <.05) in the low-risk groups in the inconveniences sub-dimensions (p <.05) size was statistically significant (p> .05) in success and economic profits sub-dimensions although it was found that there was a decrease in the mean of the scores of the inconveniences sub-dimensions, no significant difference was found to be for high risky groups. The findings were discussed in the light of literature and some suggestions were given in this direction.