Okul öncesine yönelik hareketli masal kitapları illüstrasyonlarının tasarımı ve bir masal kitabı uygulaması

Abstract

Hareketli masal kitaplarının, çocukların bilişsel yeteneklerini olumlu yönde geliştirerek, yaratıcı hayal gücünü zenginleştirip kitap sevgisini oluşturarak, çevresiyle daha kolay iletişim sağlamasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Çocuk gelişimi için bu denli önemli olduğu düşünülen hareketli kitapların illüstrasyon tasarım özellikleri incelenerek örnek bir masal kitabının hazırlanması araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışma, konu ve kullanılan illüstrasyonlar açısından Türk kültürüne ait ögeleri içerisinde barındıran bir temayla, okul öncesi dönem çocukları için Türkiye'de hazırlanmış ilk hareketli kitaplardan biri olma açısından da önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmada, 2011-2017 yılları arasında okul öncesi dönem çocuklarına yönelik telif hakkı satın alınıp yayınlanan dokuz ayrı hareketli masal kitabına yer verilmiştir. Belirlenen hareketli masal kitaplarından sekizi yerli yayınevleri tarafından yayın hakları satın alınıp Türkçeye çevrilen yabancı kitapları oluşturmaktadır. Dokuzuncu kitap ise, her aşaması Türkiye'de hazırlanmış ve Türk Kültür ögelerini içinde barındıran yerli hareketli masal kitabı olarak çalışmaya dahil edilmiştir. İllüstrasyonlar ve hareketli parçalar bakımından iyi tasarlandığı ya da tasarım sorunlarının olduğu düşünülen yedi hareketli masal kitabının analizi, araştırmaya anlamlı bir boyut katabileceği düşünülüp çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Yurt içi ve yurt dışı basımlı üç boyutlu hikaye kitapları, dergi, makale, yurt içi ve yurt dışı tez, bildiri, kitap ve internet kaynaklarından faydalanılarak veriler elde edilmiştir. Araştırmada; Türkiye'de pek fazla gelişim gösterememiş ama yurtdışında oldukça zengin bir tarihi geçmişi olan hareketli masal kitaplarının yapımı ve illüstrasyon tasarım özellikleri incelenmektedir. Bu doğrultuda, araştırmanın sonucunda üç boyutlu ve hareketli bir masal kitabı hazırlanmıştır. Araştırmacı tarafından tasarlanan hareketli ve 3 boyutlu masal kitabının grafiksel olarak iç ve dış yapı tasarım özelliklerinin, okul öncesi çocukların düzeyine uygunluğu, araştırmacı tarafından belirli ölçütler dikkate alınarak geliştirilen uzman değerlendirme formu ile tespit edilmiştir. Bu kapsamda iki Grafik Tasarım alan uzmanının görüşlerine başvurularak, tasarlanan masal kitabının iç yapı özelliklerini `tema, konu, kahramanlar, plan ve üslup` açısından ve dış yapı özelliklerini `kitabın boyutu, sayfa düzeni, harfler, illüstrasyonlar ve kapak (kâğıt, cilt)` açısından uygun değil, biraz uygun, uygun ve tamamen uygun şeklinde değerlendirmeleri istenmiştir. Alan uzmanları tarafından yapılan değerlendirmenin sonucu, tasarlanan hareketli ve 3 boyutlu masal kitabının grafiksel olarak iç ve dış yapı tasarım özelliklerinin okul öncesi çocukların düzeyine uygun olduğunu ve tasarım açısından güvenilir sonuçlar verdiğini göstermiştir. Hareketli masal kitaplarının, okul öncesi dönem çocuklarının hem bilişsel hem de fiziksel gelişimlerine olumlu anlamda katkı sağlayacağı, ayrıca eğitim ve öğretim için ideal interaktif bir materyal olacağı elde edilen bulgularla belirlenmiştir.

It is thought that animated fairy tale books will help children to develop easier communication with their environment by improving their cognitive abilities in a positive way, enriching creative imagination and creating a love of books. The main aim of the study is to prepare a sample fairy tale book by examining the illustration design features of animated books thought to be so important for child development. This work; in terms of the problem and the illustration of elements of Turkish culture in hosting a theme, by an expert for preschool children in terms of being one of the first movable books were written in Turkey is thought to be important. In the research, between the years 2011-2017, nine different animated story books were purchased and published for the preschool children. Eight of the identified animated fairy tale books are foreign books which are purchased by domestic publishing houses and are translated into Turkish. The ninth book, prepared in every stage of Turkey and the Turkish hosts in their native cultural elements were included in the study as animated tale book. The analysis of nine movable fairy tales, which are thought to be well designed or have design problems in terms of illustration and animated parts, are included in the study considering that they can add a significant dimension to the research. In relation to the thesis topic; domestic and foreign printed three-dimensional story books, magazines, articles, domestic and international dissertations, papers, books and data were obtained by using the internet resources. In the study, the construction and design characteristics of animated storybook illustration with a rich history abroad are examined, which does not show much development in Turkey. As a result of this study, a three-dimensional and mobile tale book was prepared. The feasibility of the internal and external design features of the animated and 3D story book designed by the researcher was determined by the expert evaluation form which was developed by the researcher taking into consideration the specific criteria. In this context, two Graphic Design field experts were asked to refer to the ideas of the designed interior design of the fairy tale book `theme, subject, heroes, plan and style` and in terms of the external structure characteristics `book size, page layout, letters, illustrations and cover (paper, skin)` in terms of a suitable, appropriate and completely appropriate. The results of the evaluation by the field experts showed that the design of the animated and 3-dimensional tale book is in accordance with the level of pre-school children's graphic design and gives reliable results in terms of design. Animated fairy tale books were determined with the help of the findings that it would contribute positively to both cognitive and physical development of preschool children and also to be an interactive material ideal for education and training.