Postyapısal bağlamda Muhammed Siyah Kalem minyatürleri

Abstract

Bu çalışma Topkapı Sarayı Müzesinde 2153 ve 2160 numaralı albümlerde, bir bütünden kesilmiş ve albüme yapıştırılmış olduğu düşünülen kimi imzalı kimi imzasız, kim ya da kimler tarafından çizildiği bilinmeyen ancak Muhammed Siyah Kalem Minyatürleri olarak bilinen yapıtların postyapısal bağlamda incelenmesidir. 12-17. yüzyıllar arasında Orta Asya'nın herhengi bir yerinde üretildiği düşünülen bu yapıtlar üzerine yaklaşık yüz yıldır yapılan çalışmalar kesin sonuçlara ulaşamamıştır. Benzersiz ifade gücü ile hâlâ ilgi odağı olan bu yapıtlar birçok sanatçıya esin kaynağı olmaya devam etmektedirler. Bu araştırmanın amacı aydınlanma düşüncesinin inşa etmiş olduğu pozitivist yöntemlerle aydınlatılamamış Muhammed Siyah Kalem Minyetürleri olarak bilinen yapıtları postyapısal bağlamda incelemektir. 21. yüzyılda Aydınlanma ve yapısalcılık eleştirisinin bir sonucu olarak ortaya çıkan postyapısalcı yaklaşım birçok alanı bir metin olarak yeniden okumaya açmıştır. Araştırmada postyapısalcılığa zemin hazırlayan aydınlanma, aydınlanma eleştirisi, yapısalcılık, göstergebilim ve postyapısalcılık ana hatlarıyla ele alınmıştır. Daha sonra Muhammed Siyah Kalem Minyatürleri olarak bilinen yapıtlar hakkında yapılmış araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. Son olarak Postyapısalcı düşünürler olarak bilinen Gilles Deleuze ve Felix Guattarinin `yersizyurtsuzluk` kavramıyla söz konusu yapıtlar hakkında genel bir okuma yapılmıştır. Bu çalışma nitel doküman analizi yöntemiyle yapılmıştır. Bu çalışmada Muhammed Siyah Kalem'in kimliğine ve yaşadığı şehre dair kesin bilgilere şimdilik ulaşılamayacağı; yapıtlar üzerindeki imzaların sonradan atılmış sahte imzalar olduğu; yapıtların kimi araştırmacılarca resim kimi araştırmacılarca minyatür olarak ele alındığı; yapıtların birden fazla sanatçı tarafından yapılmış olabileceği; sanatçı ve yapıtlarla ilgili kayıtlı bir resmi belge olmadığı; yapıtların göçebe halk, tüccar, Şamanist, Sûfi, Budist ve Hristiyanlık kültürüyle ilişkilendirilebileceği; yapıtların dinsel inançlar bağlamında ele alınabileceği; Muhammed Siyah Kalem yapıtları üzerine yapılan araştırmaların tarih içinde bir uçtan öteki uca uzanan belli bir örgü ve rasyonalite olduğu görüşüyle yapıldığı; söz konusu yapıtların bir karşı duruş ürünü oldukları; bu yapıtlardan etkilenen çağdaş sanatçıların olduğu; Muhammed Siyah Kalem yapıtlarının postyapısalcı düşünürlerden Deleuze ve Guattari'nin `yersizyurtsuzlaşma` kavramıyla ele alınabileceği sonuçlarına ulaşılmıştır

This work, in 2153 and 2160 numbered albums in Topkapı Palace Museum, which is glued to the album by cutting peace's from a larger picture, some with or without signature, unknown by whom drawn, but the art works which are considered to be as Muhammad Siyah Qalam miniatures are studied in poststructural context. These miniatures has been thought to have been produced in any place in Central Asia between the centuries 12-17., has not been able to reach the final results approximately for hundred years. With its unique expressive power, the art craft that are till of, continues to be inspired by many artists. The aim of this study is to investigate the works which are known as Muhammad Siyah Qalam's miniatures, which cannot be elucidated by the positivist methods built by the idea of enlightenment before. The poststructuralist approach that emerged as a result of the critique of enlightenment and structuralism in the 21st century has reopened many fields as a text to read. In the study, the enlightenment, enlightenment, structuralism, semiotics and poststructuralism, which paved the way for poststructuralism, were discussed. Then, the results of the researches about the works known as Muhammad Siyah Qalam miniatures are given. Finally, with the `homelessness` concept of Gilles Deleuze and Felix Guattari, known as Poststructuralist thinkers, made a general reading about the works in question. Finally in this study the following arguments; There is no concrete information about Muhammad Siyah Qalam's identity and the city where he lives cannot be reached now; the signatures on the works were fake signatures; according to some of the researchers this works named as picture but for some of them they were considered as miniature; the works may have been made by different artists; there is no registered official document concerning artists and works; the works can be associated with nomadic folk, merchant, Shamanist, Sufi, Buddhist and Christianity culture; the works can be considered in the context of religious beliefs; Muhammad Siyah Qalam studies made in the wide range of dates of history of e certain size and rationality; the mentioned art works are protester products; there are contemporary artists who are inspired by these works; The works of Muhammad Siyah Qalam can be handled with the concept of `homelessness``by Deleuze and Guattari of poststructuralist thinkers, are the conclusions achieved.