Okulların yenilikçi olma özelliklerinin öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları ile olan ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin görüşlerine göre okulların yenilikçi olma özelliklerinin öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları ile olan ilişkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Öğretmen algılarına göre Yenilikçi okul özellikleri ve alt boyutları, öğretmenlerin iş doyumu ve alt boyutları, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere (cinsiyet, medeni durum, kıdem, öğrenim durumu, okul türü) göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği saptanmaya çalışılmıştır. Bu araştırma tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın evreni 2017–2018 eğitim öğretim yılında Tokat Merkez, Niksar, Almus, Artova, Başçiftlik ilçelerinde, toplam, 292 eğitim kurumunda çalışan 3046 öğretmendir. Bu evren içinden `Basit Tesadüfi Örnekleme` yöntemi ile seçilen 540 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve likert tipi 3 farklı ölçek kullanılmıştır. Bunlar; Aslan ve Kesik (2016) tarafından geliştirilen `Yenilikçi Okul Ölçeği`, Gündüz (2008) tarafından geliştirilen `Öğrenmeler için İş Doyumu Ölçeği` ile Üstüner (2009) tarafından geliştirilen `Öğretmenler İçin Örgütsel Bağlılık Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 14.0.0 istatistik programı ile analiz edilmiş olup puanlarının dağılımlarının dağılımı için Kolmogorov smirnov testi yapılmış, her üç test için de dağılımların normalliği sınanmıştır. Eldeki verilerin çözümlenmesi için aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Kolerasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ulaşılan sonuçlar şunlardır: Okulların yenilikçi olma düzeyi yenilikçi atmosfer alt boyutuyla ilgili olarak öğretmen algılarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Yönetsel Destek boyutundan alınan toplam puanların ortalaması dikkate alındığında, öğretmen algılarının ortalamanın üstünde bir düzeyde olduğu görülmektedir. Örgütsel engel boyutunda ise ortalama düzeyde algılandığı belirleniştir. Öğretmenlerin Örgütsel bağlılığının (Çoğu Zaman) ortalamanın üzerinde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin İş doyumunun örgüt iklimi, bireysel faktörler ve örgütsel iletişim alt boyutlarında ortalama düzeyin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Okulların yenilikçi olma düzeyi ile ilgili olarak öğretmen algılarının örgütsel engel alt boyutu dışında farklılık meydana geldiği bu farklılığın kadın öğretmenlerin lehine olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin iş doyumu düzeyi arasında cinsiyet, medeni durum, kıdem ve okul türü değişkenine göre anlamlı fark bulunamamıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında cinsiyet, medeni durum, okul türü ve kıdem değişkenine göre anlamlı fark bulunamamıştır. Okulların yenilikçi olma düzeyi ile ilgili olarak öğretmen algılarının medeni durum değişkenine göre yönetsel destek alt boyutu dışında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Okulların yenilikçi olma düzeyi ile ilgili olarak öğretmen algılarının öğrenim durumu değişkenine göre örgütsel engel alt boyutu dışında anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu farklılık lisans mezunları lehinedir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında öğrenim durumu değişkenine göre farklılık saptanmıştır. Bu farklılık lisans mezunları lehinedir. Okulların yenilikçi olma düzeyi ile ilgili olarak öğretmen algılarının okul türü ve kıdem değişkenine göre farklılık bulunamamıştır. Öğretmenlerin algılarına göre okulların yenilikçi olma özelliklerinin tüm alt boyutları ile iş doyumu arasında pozitif yönlü çok yüksek düzeyde ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin algılarına göre okulların yenilikçi olma özelliklerinin tüm alt boyutları ile iş doyumu arasında pozitif yönlü çok yüksek düzeyde ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin, okulların yenilikçi olma algıları, iş doyumunun ve örgütsel bağlılığın anlamlı yordayıcısı olduğu saptanmıştır.

The aim of this study is to determine according to the teachers' opinion the relationship between the innovative qualities of schools and teachers' job satisfaction and organizational commitment. With this aim,It has been tried to determine innovative school characteristics and sub-dimensions, teachers 'job satisfaction and sub-dimensions according to the teachers' perceptions. And also It has been tried to determine whether teachers' organizational commitment levels differ significantly according to various variables (gender, marital status, seniority, education level, type of school). Relational screening model was used in the research.The population of the study consisted of 3046 teachers working in 292 educational institutions in Tokat Merkez, Niksar, Almus, Artova and Başçiftlik districts in the academic year of 2017-2018. The sampling consists of 540 teachers selected from the universe with `the simple random sampling` method. In the research as means of data collection Personal data form and likert type 3 different scales were used.These; `Innovative School Scale developed by Aslan and Kesik (2016) Job Satisfaction Scale for Learning developed by Gündüz (2008) and Organizational Commitment Scale for Teachers developed by Üstüner (2009). The data were analyzed with SPSS 14.0.0 statistical program and Kolmogorov smirnov test was used for the normalization of the scores and the normality of the distributions was tested for all three tests. Arithmetic mean, standard deviation, t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), pearson correlation analysis and multiple regression analysis were used to analyze the data. According to the findings obtained in the study, the results are as follows: According to the teachers' perceptions, the arithmetic average of the total scores of the innovative school scale is 3.47 `most of the time`. The average of the innovative atmosphere sub-dimension is 3.81 (most of the time). The mean size of administrative support was 3.72 3 most of the time The organizational obstacle sub-dimension is indicated as `sometimes` with an average of 2.87. According to gender variable, teachers' innovative school perception levels showed significant differences except for organizational obstacle sub-dimension. Here, female teachers' perceptions of innovative schools are significantly higher than those of male teachers. According to the educational status variable, significant differences were found in the total and sub-dimensions of the innovative school scale of the teachers except for the organizational obstacle sub-dimension. It is concluded that teachers' innovative school perceptions except organizational obstacles are higher than the teachers' with graduate degree.According to the seniority variable, there was no significant difference between the teachers' innovative school scale and total and sub-dimensions.According to the marital status variable, there were no significant differences among the total and sub-scale summaries of teachers in the total and sub-dimension of the school. On the other hand, in the administrative support sub-dimension, single teachers had higher perception of innovative school than married teachers. According to the school type variable, there was no difference except for the managerial support sub-dimension. In the administrative support sub-dimension, kindergarten teachers have higher perceptions of innovative school than the teachers working in secondary school. According to teachers 'perceptions, teachers' job satisfaction was found to be (good) with an average of 3.46. The average job satisfaction scale, organizational climate, working conditions and social appearance sub-dimension average was found to be 3.67 (good). The mean size of the individual factors was 3.42 (good). The organizational communication sub-dimension was calculated as (good) with an average of 3.29. Job satisfaction levels of teachers do not differ in total and sub-dimensions according to gender, marital status, seniority and school type variables. It was concluded that there was a significant difference according to the educational status. The degree of job satisfaction of undergraduate teachers was found to be higher than that of graduate teachers. The arithmetic average of the teachers' organizational commitment total score was 3.68 (most of the time). Organizational commitment levels of teachers do not differ according to gender, marital status, seniority and type of school. It was concluded that there was a significant difference according to the Education Status variable. The degree of organizational commitment of bachelor's degree teachers was found to be higher than that of graduate teachers.