Bağımsızlık sonrası Azerbaycan resim sanatı ve yeni sanat yaklaşımlarının sanat eğitimine yansımaları

Abstract

Azerbaycan resim sanatı, zorluklarla tarihin süzgecinden geçmiş ve bu zor serüvende geleneksel etkileri korumayı başarmıştır. Aynı zamanda, ortaya çıkan özgün duruşu ile dünya resim sanatı içerisinde yerini ve önemini korumaktadır. Bağımsızlığını kazanana kadar olan süreçte, Azerbaycan Cumhuriyeti millet ve devlet olarak pek çok siyasî, jeopolitik hâdiselere tanıklık etmiş ve bunlardan büyük ölçüde etkilenmiştir. 1990 yılı hâdiseleri Azerbaycan tarihinin önemli olayları arasında yer almakta, sosyal, politik ekonomik, kültürel alandaki etkilerini günümüzde de sürdürmektedir. Bugün ülke, üretim çeşitliliğine, çağı kavrayabilen/izleyen sanatçılara, sanat eğitimcilerine ve sanatın her boyutunda önemli değerlere sahiptir. Bağımsızlık sonrası Azerbaycan'da ortaya çıkan özgür düşünce, özgürlük, milliyetçilik ve Türkçülük gibi anlayışlar ve bu anlayışların sanata etkileriyle üretilen eserler ortaya çıkmıştır. Diğer yandan, Sovyetler Birliği'nin Sovyet insanı modelinin oluşmasını sağlayan Sosyal Realizm anlayışının etkisinde ortaya konulan eserlerde varlığını bugün de sürdürmektedir. Resim sanatında ülkede kuşaklararası çatışma olduğu düşünülebilir. Tüm bu farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda bağımsızlık sonrasının, Azerbaycan resim sanatı ve sanatçısı için yeni bir dönemin başlangıcı olduğu kabul edilebilir. Bağımsızlık sonrası Azerbaycan resim sanatı üretimi, yöntemi ve teknikteki farklılıkları nedeniyle zengin bir üsluba ve çeşitliliğe sahip olmuştur. Artık, bağımsızlık öncesinde ''dikte edilmiş sanat doktrinine'' değil, özgün ifade tarzına sahip sanatçılarla birlikte, sanatını tepki olarak ortaya koyan, kavramsal sanata özgü eserler üreten sanatçılara da ülkede rastlamak mümkündür. Bu araştırmada amaç, Azerbaycan resim sanatında: Bağımsızlık sonrasındaki gelişmelerin resim sanatı eserlerine ve resim eğitimine etkilerini incelemektir. Bu amaçla, 2000 yılında kurulan Azerbaycan Devlet Ressamlık Akademisi'nin Akademik Rengkarlık ve Resim Bölümü Programı, bu programda üretilen eserler incelenmiş; bu programda resim eğitimi veren öğretim elemanlarının görüşlerine başvurulmuştur. İlgili programda hâlihazırda 1990 öncesi Sovyet sanatında ve sanat eğitiminde önemli yeri olan Rusya Sanat Akademisi bünyesinde yer alan Saint Petersburg Sanat Akademisi programı uygulanmaktadır. Bu durum, bağımsızlık sonrası çağdaş sanatlarla tanışan Azerbaycan sanatı ve sanat eğitiminde hem Sovyet ekolünün (şimdiki Rus ekolü) etkisini, hem de güncel yaklaşımların etkisini izleyebilme fırsatı sağlamaktadır. Araştırma nitel bir çalışmadır. Azerbaycan'ın bağımsızlık sürecinin resim sanatı ve yeni sanat yaklaşımlarının sanat eğitimine yansımaları durumu ile ilgili olarak bu araştırmada iki yöntem izlenmiştir. Öncelikle, Azerbaycan Devlet Ressamlık Akademisinin Akademik Rengkarlık ve Resim Bölümü Programı, bu programda üretilen eserler, düzenlenen/katılınan sanat etkinlikleri incelenmiş; ülkenin bağımsızlık sürecinin yansımaları betimlenmiştir. İzleyen aşamada, bağımsızlık dönemi ve sanata yansımaları bu süreci birebir yaşayan akademisyen ressamların görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Bağımsızlık sürecinin resim sanatındaki etkilerini akademisyen ressamların görüşleri doğrultusunda analiz edilebilmek için fenomenolojik araştırma türlerinden hermenötik araştırma (yorumlayıcı fenomenoloji) türü benimsenmiştir. Araştırmada veriler araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış; toplanan verilere içerik analizi yapılmıştır.

The art of painting in Azerbaijan has passed through hardships of history and has managed to protect the traditional effects in this difficult adventure. At the same time, with its original posture, the world maintains its place and importance in the art of painting. Until the process of independence Republic of Azerbaijan as nation and state has witnessed and has been greatly influenced by many political, geopolitical events. The events of 1990 are among the important events in the history of Azerbaijan and the social, political and cultural effects are still continuing today. Today, the country has important values in every dimension of art, its production diversity, artists who understand / follow the age, art educators. After the independence of Azerbaijan, such as free thought, freedom, nationalism and Turkism, such as the understanding of the art and the effects of these concepts has produced in art works. On the other hand, the works of the Soviet Union, which were created under the influence of the Social Realism concept that enabled the formation of the `Soviet people` model, continue to exist today. Thus, it can be thought that there is intergenerational conflict in the art of painting. Considering all these differences, it can be assumed that the post-independence period is the beginning of a new era for the art and artist of Azerbaijan. After independence, Azerbaijan has a rich style and variety due to its production, method and technical differences. Now, with the artists who have the original style of expression, the artists who produce works specific to the conceptual art can also has found in the country. The aim of this study is to examine the effects of Azerbaijani art and new approaches on the art works and art education. For this purpose, to examine the effects of the post-independence in painting Academic Painting Department of the Azerbaijan State Art Academy was established in 2000 and the works produced in this program were examined; In this program, the views of the instructors giving painting education were consulted. The program includes the Saint Petersburg Academy of Arts, which is a part of the Russian Academy of Arts, which is an important place in pre-1990 Soviet art and art education. This gives us the opportunity to observe the influence of the Soviet school (now Russian school) on the art and art education of Azerbaijani, which met with post-independence contemporary arts, as well as the impact of current approaches. This research is a qualitative study. Two methods were followed in this study regarding the state of art of painting in Azerbaijan and the reflections of new art approaches on art education. First, the Academic Color and Painting Department of the Azerbaijan State Academy of Painting, the works produced in this program, the art events organized / participated were examined; The reflections of the country's independence process are depicted. In the following stage, the period of independence and its reflections on the painting were evaluated in the light of the views of the artists who lived this process. In the following stage, the period of independence and their reflections on art were evaluated in line with the views of the artists living in this process. In order to be able to analyze the effects of the independence process on the art of painting in accordance with the views of the academician, it has been adopted the type of hermeneutical research (interpretive phenomenology). Data were collected by semi-structured interview form prepared by the researcher. content analysis was performed. Interview texts were coded with the analyzes obtained, and themes were formed according to participant responses under these codes. Participant opinions are presented in the form of direct quotations. Research questions were linked with the themes obtained from the interview and the results were interpreted together with other field researches