Bilişsel yük kuramı ışığında acemilikten uzmanlığa geçişte uzman göz takibi kılavuzluğunun etkisi

Abstract

Bu çalışmada, bilişsel yük kuramı referans alınarak spesifik bir alanda tecrübe sahibi bireylerin göz hareketlerinin kılavuzluğunda oluşturulan eğitsel materyallerin, acemi öğrenenlerin becerilerini nasıl şekillendirdiğini açıklamak amaçlanmıştır. Araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın ilk aşamasında Photoshop konusunda uzman 7 kişi, 2 uzman tarafından belirlen 8 Photoshop konusunu anlatmış ve bu esnada göz izleme cihazı EyeTribe ile göz hareketleri kaydedilmiştir. Elde edilen veriler OGAMA programı ile analiz edilmiştir. Uzmanların bakışlarının odaklandığı ilgi alanları, ortalama sabitlenme süreleri baz alınarak önem sırasına koyulmuştur. Daha sonra uzmanlarla çekimi yapılan 56 video izlenerek, uzman bakışlarının odak noktaları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Öğretim videoları hazırlanırken uzmanların bakışlarının kılavuzluğunun yanı sıra, çoklu ortam tasarım ilkelerine uygun olmasına önem verilmiştir. Katılımcılar Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde bir önlisans programında öğrenim gören 30 öğrenciden oluşmaktadır. Deney grubu uzman göz hareketleri kılavuzluğunda hazırlanan öğretim videolarını, kontrol grubu ise kılavuzluğun eklenmediği eğitim videolarını izlemiştir. Katılımcılara her hafta izlenilen videonun hemen ardından performans görevleri verilmiştir. Eğitimin sonunda ise sontest yapılmıştır. Elde edilen verilere göre deney ve kontrol grupları performans ortalamaları arasında anlamlı derecede bir fark çıkmıştır. Sontest ortalama puanları arasında ise anlamlı bir fark görülmemiştir. Çalışmanın asıl amaçlarından biri olan acemilikten uzmanlığa geçiş sürecinde ise, deney ve kontrol gruplarında anlamlı derecede fark ortaya çıkmıştır. Uzman bakışlarında ortak odak sayısının arttığı haftalar, kontrol ve deney grupları performans ortalamaları arasında en çok farkın olduğu haftalar olarak karşımıza çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Bilişsel yük, göz izleme, çoklu ortam tasarımı, uzmanlığın ters etkisi

This study aims to explore the way educational materials, which are created under the guidance of eye movements of field experts, shape the skills of novice learners by taking the cognitive load theory as a frame of reference. The research consists of two stages. At the first stage of the study, 7 individuals who are experts on Photoshop gave lectures on 8 Photoshop subjects designated by 2 experts and meanwhile their eye movements were recorded with an eye-tracking device called EyeTribe. The obtained data were analyzed by OGAMA software. Areas of interests to which sights of the experts focused were prioritized based on the average fixation durations data. Then, focal spots of the sights of the experts were examined in details by watching 56 videos created with the experts. While preparing the instructional videos, the harmony between multimedia design principles and the guidance of the sights of the experts were considered. Participants were composed of 30 students who study at an associate degree program at Ondokuz Mayıs University. The experimental group watched the instructional videos, which were prepared under the guidance of the eye movements of the experts, and the control group watched the educational videos in which the guidance wasn't included. Each week, the participants were given performance tasks right after they watched the videos. Posttest was performed at the end of the training. According to the obtained data, there is a significant difference between the performance averages of experimental and control groups. As for the average scores of the posttest, a significant difference wasn't observed between them. A significant difference occurred between the experimental and control groups during the process of transition from novice to expert which is one of the main aims of the research. The weeks in which the number of common focal points in the sights of the experts increased appear as the ones when the difference between the performance averages of the control and experimental groups is at maximum.Key Words: Cognitive load, eye-tracking, multimedia design, expertise reversal effect