Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri (Samsun ili örneği)

Abstract

Okul öncesi eğitim bireyin yaşamının temeli olması açısından çok önemlidir. Okul öncesi eğitim faaliyetlerinde en önemli öğelerden bir tanesi öğretmendir. Öğretmenlerin iş hayatında görevlerini yerine getirirken onların işinden sağladığı doyumun başta okul öncesi dönem çocukları olmak üzere eğitim sisteminin geneline varan bir etkisi olduğu söylenebilir. Onlar okul öncesi dönem çocuklarına sevgi, güven, yaratıcılık ve problem çözme gibi becerileri kazandırarak onları bir sonraki eğitim kademesine ve aslında hayata hazırlama sorumluluğunu üstlenirler. Böyle önemli bir görevi üstlenen okul öncesi öğretmenlerinin bunları tam anlamıyla yerine getirebilmesi için öncelikle kendisinin işinden doyum elde etmesi gerekir. Bu çalışmada okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerini etkileyen etmenler araştırılmıştır. Araştırmanın yöntemi, genel (survey) tarama modellerinden betimsel tarama modelidir. Araştırma evreni Samsun ili merkez ilçelerinde çalışan okul öncesi öğretmenleridir. Araştırmada evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmış öreneklem oluşturma yoluna gidilmemiştir. Samsun ili merkez ilçeleri olan İlkadım, Atakum, Canik ve Tekkeköy'de çalışan toplam 498 okul öncesi öğretmeninin katkısı ile veriler toplanmıştır. Verilerin toplanmasında `Kişisel Bilgiler Formu` ve Spector (1985) tarafından geliştirilen ve Yelboğa (2009) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `İş Doyum Ölçeği (JSS)` kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 14.0 istatistik programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında okul öncesi öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri X=3,76 bulunmuştur. Bu değer okul öncesi öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin ortalamanın biraz üzerinde olduğunu göstermektedir. İş doyumunu etkileyen etmenler açısından bakıldığında `Ücret` faktörü X= 2,57 değeri ile en düşük doyumun olduğu faktördür. Ücret faktöründen sonra X= 2,81 değeri ile `Yükselme Olanakları` faktörü gelmektedir. Bu durum okul öncesi öğretmenlerin ücret ve yükselme olanakları açısından yaptıkları işten doyum sağlayamadıklarını göstermektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumunun en yüksek oranda olduğu faktör X=5,00 değeri ile `İşin Kendisi` dir. Bu durum ile öğretmenlerin İşin Kendisinden aldıkları doyumun yüksek olduğunu ve yaptıkları işi sevdiklerini göstermektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğine bakıldığında katılımcıların yaşlarına, eğitim durumlarına, kıdemlerine, aynı okulda çalışma sürelerine ve çalıştıkları okul türüne göre anlamlı farklılıklar bulunmazken, cinsiyet ve mezun olunan öğrenim türü değişkeni açısından anlamlı farklılık bulunmuştur. İş doyumunun alt boyutlarına bakıldığında ise sadece aynı okulda çalışma süreleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmazken, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, kıdem ve çalıştıkları okul türü değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Preschool education is very important in terms of being the foundation of an individual's life. One of the most important elements in pre-school education activities is the teacher. It can be said that the satisfaction of teachers' job satisfaction while carrying out their duties in business life has an effect on the overall education system, especially the preschool children. They bring to the preschoolers the skills of love, trust, creativity and problem solving, and assume responsibility for preparing them for the next level of education and, in fact, for life. In order for the preschool teachers to undertake such an important task to fulfill them in full, he must first obtain his job satisfaction. The research method is a descriptive survey model which is one of the general survey models. The research population is preschool teachers working in the central districts of Samsun. In the research, the whole universe was tried to be reached and no way of creating a sample was made. The data were collected with the contribution of 498 preschool teachers working in the central districts of Samsun, Ilkadım, Atakum, Canik and Tekkeköy. `Personal Information Form` and `Job Satisfaction Survey (JSS` developed by Spector (1985) and adapted to Turkish by Yelboğa (2009) were used for data collection. Descriptive statistics were obtained by using SPSS 14.0 statistical program. According to the results of the study, job satisfaction levels of pre-school teachers were found as X = 3.76. This value shows that job satisfaction levels of preschool teachers are slightly above average. In terms of factors affecting job satisfaction, `Salary` factor is the lowest satisfaction factor with X = 2.57. After the salary factor, `Promotion Opportunities` factor is taken as X = 2.81. This shows that preschool teachers are not satisfied with their job in terms of salary and promotion opportunities. The factor with the highest level of job satisfaction of preschool teachers is `Work Itself` with X = 5.00. This value shows that teachers are satisfied with the job itself and they are doing their job. When the job satisfaction levels of the pre-school teachers differ according to their demographic characteristics, there are no significant differences according to the age, educational status, seniority, working hours of the participants and the type of school they work, there was a significant difference in terms of gender and the type of learning graduated. When we look at the sub-dimensions of job satisfaction, there is no significant difference in terms of working time in the same school, significant differences were found in terms of gender, age, educational status, seniority and the type of school they work.