İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin kararlara katılım düzeyleri ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin karar alma süreçlerine katılma düzeyleri ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim öğretim yılında Samsun ili merkez ilçeleri olan, Atakum, Canik, İlkadım, Tekkeköy'de toplam, 128 ilkokul ve 97 ortaokulda çalışan 4900 öğretmen oluşturmaktadır. Bu evren içinde çok aşamalı örnekleme (multi-stage sampling) yöntemi kullanılarak seçilen 500 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma verileri `Kişisel Bilgi Formu`, `Karara Katılım Ölçeği` ve `Örgütsel Sinizm Ölçeği` ile toplanmıştır. Araştırmada `Karara Katılım Ölçeği ile Örgütsel Sinizm Ölçeği'nde aldıkları puanların demografik değişkenler olarak cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, ve branş değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için bağımsız grup t testi, yaş, okuldaki hizmet süresi ve mesleki kıdem değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Gruplar arasında fark bulunduğunda Scheffé testi, Karara Katılım Ölçeği ile Örgütsel Sinizm Ölçeği arasında ilişkiyi belirlemek için pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler bilgisayarda `SPSS for Windows ver: 20.0` programında çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: Öğretmenlerin karara katılım ölçeğinin puanlarının ortalaması 3.46 bulunmuştur. Bu sonuç öğretmenlerin karara katılım düzeyinin çoğu zaman katılıyorum seviyesinde olduğunu göstermiştir. Öğretmenlerin karara katılım ölçeği puanlarında cinsiyet, öğrenim durumu, okuldaki çalışma süresi mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Medeni durum değişkenine göre bekar öğretmenlerin karara katılım algılarının evlilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Yaş değişkeni bakımından ise, 25 yaş ve altı grup ile 36-45 yaş grubu arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. 25 yaş ve altında olan grup kararlara daha yüksek oranda katıldığını belirtmektedir. En düşük karara katılma da 36-45 yaş grubundadır. Branş değişkenine göre sınıf öğretmenlerinin branş öğretmenlerine göre daha fazla karara katıldıkları ve bu konudaki algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin örgütsel sinizm ölçeği puanlarının ortalaması 2.21 bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyinin düşük seviyesinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel sinizm ölçeği puanlarında cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, yaş, okuldaki çalışma süresi değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Öğretmenlerden mesleki kıdemleri 6-10 yıl olan grupla 11-15 yıl olan grup arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Kıdemleri 11-15 yıl olan grubun daha yüksek oranda sinizm yaşadıkları tespit edilmiştir. Diğer gruplar arasında ise anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Örgütsel sinizmde branş öğretmenlerinin sınıf öğretmenlerine göre daha fazla sinizm duyguları yaşadığı saptanmıştır. Öğretmenlerin karara katılım düzeyi ile örgütsel sinizm düzeyi arasında negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.

The aim of this research is to determine the relationship between the teachers' level of participation in decision-making processes and the level of organizational cynicism. The relational screening model was used in this study. 4900 teachers working at 128 primary schools and 97 secondary schools in Atakum, Canik, İlkadım and Tekkeköy, which are the central districts of Samsun province, in the 2016-2017 academic year make up the population of the research. 500 teachers selected from this population by using multi-stage sampling method make up the sample of the research. The research data was collected using `Personal Information Form`, `Scale of Participation in Decision` and `Organizational Cynicism Scale`. In the study, the independent group t-test to determine whether the scores they take in the Scale of Participation in Decision and the Organizational Cynicism Scale differ according to the variables of gender, marital status, educational status, branch as demographic variables; one-way analysis of variance (ANOVA) to determine whether the scores differ according to the variables of age, duration of service at school, professional seniority were used. The Scheffé test used when the difference was found between the groups, the Pearson correlation analysis to determine the relationship between the Scale of Participation in Decision and the Organizational Cynicism Scale were made. The data obtained was analyzed in the program of `SPSS for Windows ver: 20.0` on the computer. The findings obtained as a result of the research are as follows: It was found that the average score of teachers' participation in the decision-making scale was 3.46. This result showed that the teachers' level of participation in decision-making processes was at the level of `mostly agree`. No significant difference was found in the scores of the teachers in the`Scale of Participation in Decision'' according to the variables of gender, educational status, duration of study in the school, and professional seniority. It was observed that the perception of participation of single teachers in the decision was higher than the married ones according to the variable of marital status. In terms of age variable, a significant difference was found between the 25 age and under group and the 36-45 age group. The group, aged 25 and under, stated that they participated in decisions at a higher level. The 36-45 age group had the lowest perception of participation in the decision. According to the variable of branch, it was determined that classroom teachers participated in decision more than subject teachers did and they had higher perception on this point. It was found that the average score of teachers' organizational cynicism scale was 2.21. It was determined that teachers' level of organizational cynicism was low. No significant difference was found in the scores of teachers' organizational cynicism scale according to the variables of gender, marital status, education status, age, duration of study in the school. It was seen that there was a significant difference between the teachers whose professional seniority is 6-10 years and 11-15 years. It was determined that the group with a seniority of 11-15 years had a higher rate of cynicism. No significant difference was seen between the other groups. In organizational cynicism, it was determined that subject teachers experienced more cynicism than the classroom teachers. It was found that there was a significant negative correlation between the teachers' level of participation in decision-making processes and the level of organizational cynicism.