Hedefe dayalı senaryolarla dijital okuryazarlık becerilerinin kazandırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sosyo-ekonomik açıdan ve bilgi ve iletişim teknolojilerine (BİT) erişim açısından dezavantajlı olan öğrencilere hedefe dayalı senaryolarla dijital okuryazarlık becerisinin kazandırılmasıdır. BİT' e erişim açısından dezavantajlı olan öğrencilerin, dijital okuryazarlıklarının artırılması için çok sayıda bilgisayara ihtiyaç duyulmadan, pedagojik açıdan doğru entegrasyonla dijital okuryazarlıkların artırılabileceği varsayılmaktadır. Bu amaç çerçevesinde, bu gruba özel geliştirilen çeşitli hedefe dayalı senaryolarla (HDS), öğrencilerin dijital okuryazarlık becerilerinin geliştirilebileceği öne sürülmüştür. Araştırma deseni olarak nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma beş hafta sürmüştür. Birinci hafta, öğrencilerin dijital okuryazarlık durumunu belirlemek için öntest olarak dijital okuryazarlık ölçeği kullanılmıştır. Aynı ölçek beşinci hafta sontest olarak kullanılmıştır. Birinci haftada ayrıca katılımcıların demografik bilgilerine ilişkin nicel veriler toplanmıştır. Hem birinci hafta hem de beşinci hafta her bir grup için araştırmacı tarafından dijital okuryazarlık ve eleştirel dijital okuryazarlık gözlem formu nitel olarak kullanılmıştır. Beşinci hafta her bir grup ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca birinci haftadan başlayıp beşinci hafta da dahil olmak üzere her hafta için belirlenen hedefe dayalı senaryolar uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini Doğu Anadolu' nun bir ilçesinde öğrenim gören ilköğretim öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemi ise bu ilçede bulunan bir ortaokulda öğrenim gören toplam 24 öğrenci oluşturmaktadır. Gönüllü olarak çalışmaya katılan öğrencilerin en önemli ortak özelliği sosyoekonomik düzeylerinin düşük olmasıdır. Günümüzde okul ortamlarında çok sayıda bilgisayarın var olması, her öğrencinin dijital okuryazarlığını sağlamayabilir. Öğretmen önderliğinde ne şekilde ve koşulda kullanıldığı oldukça önemlidir. Bu çalışmada bu yaklaşım üzerinde ilerlemiştir ve önemli sonuçlar ortaya çıkmıştır. Çalışmamızda bilgi ve iletişim teknolojilerine erişim açısından dezavantajlı olan öğrencilerin, dijital okuryazarlıklarını artırmak için çok sayıda bilgisayara ihtiyaç duyulmadan, pedagojik açıdan doğru kılavuzluk ile dijital okuryazarlıkların artırıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ortamda az sayıda teknolojinin var olması dijital okuryazarlık becerilerinin gelişmeyeceği anlamına gelmeyebilir. Çalışmamızda da hedeflenen becerilerin geliştirildiği sonucu elde edilmiştir.

This study aims to improve digital literacy skills of students belonging to disadvantaged groups with regards to socio-economical status and information and communication technology (ICT) access. It is assumed that without increasing the number available devices, appropriate pedagogical integration can enable these disavantaged students to be equiped with digital literacy skills. Based on this frame of reference, it is claimed that customized goal-based scenarios (GBS) can help to improve these skills. Case study as a qualitative research method have been used as the research method of the study, taking place during 5 weeks. In the first week, students completed a digital literacy inventory as a pre-test, and it also served as post-test at the last week. In addition, students' demographical details were also collected during the first week. The researcher completed qualitatively the observation forms based on digital literacy and critical digital literacy frameworks in both the first and the last week. Semi-structured interviews were conducted with each group at the last week. During five weeks, all groups engaged in GBS prepared specifically for digital literacy topics. The population includes the elementary school students from rural areas of Eastern part of Turkey. 24 elementary school students from this area voluntarily participated to the study. The common demographical aspects of voluntary participants were their socio-economical-status. The existence of computers in school environments may not guarantee the higher levels of digital literacy of students. The way teachers integrate and lead the utilization of them matters. This study has its motivation from that approach, and reported important results. The findings showed that designed GBS affected the improvement of digital literacy skills. In this way, the number of limited access to ICT tools may not serve as a barrier for digital literacy education.