Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğretmen adaylarının bilgi güvenliği farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Günümüzde öğretmenler, bilgi ve iletişim teknolojileri yardımıyla bilgiyi dijital ortamlarda üretmekte ve saklamaktadır. Eğitim öğretim etkinliklerinde teknolojiyi sıklıkla kullanmaları beklenilen öğretmenlerin sahip oldukları bilgi ve dijital verilerin güvenliğinin farkındalığı son derece önemlidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, OMU Eğitim Fakültesinin yedi farklı bölümde öğrenim gören öğretmen adaylarının bilgi güvenliği farkındalık (BGF) düzeylerini belirlemek ve çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın evrenini OMU Eğitim Fakültesinde eğitim-öğrenim gören öğretmen adayları oluştururken, örneklemini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında OMU Eğitim Fakültesinin, yedi farklı bölümde 1, 2, 3 ve 4., ve üzeri sınıfta eğitim-öğretim gören 886 kadın 314 erkek olmak üzere toplam 1200 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma, nicel araştırma modellerinden tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, üç bölümden oluşan anket ile toplanmıştır. Anketin birinci bölümde araştırmacı tarafından geliştirilen öğretmen adaylarının demografik ve coğrafik özelliklerini içeren 12 soru yer almaktadır. İkinci bölümünde, Çetinkaya, Güldüren ve Keser (2017) tarafından geliştirilen BGF ölçeği; üçüncü bölümde, araştırmacı tarafından geliştirilen bilgisayar ve internet kullanımı ile ilgili 13 soru kapalı ve bir açık uçlu soru bulunmaktadır. Araştırma kapsamında OMU Eğitim Fakültesinde eğitim-öğrenim gören 1200 öğretmen adayına üç bölümden oluşan anket uygulanmış ve araştırmada elde edilen nicel veriler SPSS 17 programı ile analiz edilmiştir. Açık uçlu sorudan elde edilen veriler içerik çözümlemesiyle nitel olarak değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde kullanılacak istatistik teknikleri belirlemede dağılımların normal dağılım gösterip göstermediği incelenmiş ve araştırmanın pilot çalışması için normal dağılım gösterirken araştırmanın örneklemi için normal dağılım göstermemiştir. Bu nedenle nonparametrik testlerden SPSS 17 paket program ile Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testleri uygulanmış ve anlamlılık düzeyi p<,01; p<,05 alınmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının BGF 'nin olduğunu farkındalık değerlerinin cinsiyet, yaş, sınıf, akademik başarı notu, mezun olduğu lise türü, anne, baba eğitimi, bölüm, bilgisayar sahibi olma süresi, evde internet bağlantısı olma, internette karşılaşılan zorluklar, internet sitelerine ulaşma yollarına göre farklıdır. Ayrıca internete bağlanma yeri, interneti kullanma süresi, bilgiye ulaşmak için kullanılan kişi ve araç, interneti hafta içinde kaç saat kullandığı ve e-postalarının kontrol süresine göre de farklılıkları anlamlıdır. Ancak yaşadığı yer, anne mesleği ve kardeş sayısı bağlamında farkındalıkların değişmediği gözlemlenmiştir. Buna göre öğretmen adaylarının kurallar ve bilgi gerektiren konularda farkındalık düzeylerinde anlamlı farklılıkların olduğu bulunmuştur. Geleceğin öğretmenlerinin bilgi güvenliği konusunda farkındalık düzeyleri ders ve eğitimler vb. araçlarla artırılırsa öğrencilerin BGF artırılabilir ve bunun sonucunda insan ve internet vb. bilgi güvenliği ile ilgili zararlı etkiler kontrol edilebilir.

Nowadays, teachers produce and store information in digital environments thanks to emerging information and communication technologies. Since teachers are expected to employ emerging technologies in their instructional practices, the security of their information and awareness of digital data carries at most importance. In this context, the purpose of this study to investigate the information security awareness (ISA) levels of teacher's candidates who are educated in seven different departments that attending Faculty of Education at OMU, and to analyse them in terms of various variables (gender, age, class level, academic achievement grade, graduated high school, mother and father education, department, etc.). As the scope of the study consists of teacher's candidates in different departments that attending Faculty of Education at OMU. The sample of the study consist of 1200 (886 women 314 men) teacher candidates studying in the 1st, 2nd, 3rd and 4th, and above grade of the seven different department at OMU Faculty of Education in 2018-2019 academic year. The study is a screening model, a quantitative research model. The data of the study was collected by a three-part questionnaire. In the first part of the questionnaire, there are 12 questions including the demographic and geographical characteristics of teacher candidates developed by the researcher. In the second part, there is a five-point Likert scale, i.e. `ISA Scale` developed by Çetinkaya, Güldüren and Keser (2017). In the third part, there are 13 closed-ended questions and one open-ended question about computer and internet use developed by the researcher. Within the scope of the research, three-part questionnaire was applied to 1200 teacher candidates studying at OMU Faculty of Education. The data obtained from the scale were evaluated quantitatively using SPSS and the data obtained from the open-ended questions were evaluated qualitatively by content analysis in the research. The researchers tested the data to find that they were whether normally distributed, or not and as a result of the test of normality they resolved to use non-parametric statistical techniques. Thus, Kruskal Wallis and Mann Whitney-U tests were applied with SPSS 17 package program which is one of the nonparametric tests. Significance level in the test p <, 01; P <, 05 taken. Descriptive statistics indicated that teacher candidate's ISA levels were unsatisfactory. While the awareness levels varied with regard to gender, age, class, academic achievement grade, high school type of graduation, mother, father education, department, time to have computer, having internet connection at home, difficulties encountered in internet, access to internet sites, internet connection place, internet usage time, information person and vehicle used to access the internet, how many hours he used the internet during the week, and the time period for checking his e-mails; it did not change with regard to place of residence, mother's profession and number of siblings. With reference to it was found that there were significant differences in the awareness levels of the teacher candidate about issues requiring rules and knowledge. If these courses' hours can be increased, teacher candidate's ISA can be enhanced and negative effects of related to information security such as people and the internet can be controlled.