Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyleri: İzmir ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, İzmir İli Karabağlar ve Bornova İlçelerindeki okullarda görev yapan okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini 2012-2013 öğretim yılı sonunda İzmir il merkezindeki Karabağlar ve Bornova ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 322 müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Meyer, Allen ve Smith (1993) tarafından geliştirilen `Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeği` aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmada örgütsel bağlılık; duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık olmak üzere üç farklı boyutta ele alınarak belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, okul yöneticilerinin bağlılık düzeylerinin; cinsiyetlerine, medeni durumlarına, yaşlarına, branşlarına, kıdemlerine, görev yaptıkları okulun türüne, okuldaki öğretmen sayısına, okulun mali durumuna, okuldaki öğrenci velilerinin sosyo ekonomik durumuna ve sendikaya üyelik durumlarına göre farklılık gösterip göstermediğine bakılmıştır. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve HSD testlerinden yararlanılmıştır.Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, İzmir ili Karabağlar ve Bornova ilçelerindeki okullarda görev yapan yöneticilerin örgütsel bağlılık düzeyleri, duygusal bağlılık alt boyutunda zayıf ve normatif bağlılık ile devam bağlılıkları alt boyutlarında orta düzeydedir. Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyleri, görev yaptıkları ilçe değişkenine göre duygusal ve normatif bağlılık alt boyutlarında farklılık göstermemekte ancak devam bağlılığı boyutunda anlamlı farklılık göstermektedir. Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyleri onların cinsiyetlerine, yaşlarına, eğitim düzeylerine, branşlarına, unvanlarına, görev yaptıkları okulun türüne; devam bağlılığı ve normatif bağlılık düzeyleri, yöneticilikteki kıdemleri ile sendikaya üye olma veya olmamalarına; devam bağlılığı ve duygusal bağlılık düzeyleri görev yaptıkları okullardaki öğretmen sayısına göre farklılık göstermemektedir. 21 yıl ve üstü yöneticilik kıdemine sahip olan yöneticilerin duygusal bağlılıkları, kıdemi az olanlara göre daha düşüktür. Sendikaya üye olanların duygusal bağlılık düzeyleri, sendika üyesi olmayanlara göre daha yüksektir. Okulda görev yapmakta olan öğretmen sayısı arttıkça, yöneticilerin normatif bağlılık düzeyleri de artmaktadır. Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyleri, görev yaptıkları okulda okuyan öğrencilerin ailelerinin sosyo ekonomik durumlarına göre devam bağlılık alt boyutunda farklılık göstermemektedir. Okulda okuyan öğrencilerin ailelerinin sosyo ekonomik durumu yükseldikçe, okul yöneticilerinin duygusal ve normatif bağlılık düzeyleri de düşmektedir. Okulun mali durumu yükseldikçe, yöneticilerin duygusal bağlılık düzeyleri düşmektedir.Anahtar Kelimeler: Okul yöneticileri, örgütsel bağlılık, duygusal bağlılık, normatif bağlılık, devam bağlılığı

The aim of the study is to determine organizational commitment levels of school managers who work in İzmir Karabağlar and Bornova Districts. The research sample consists of 322 school managers, head deputy managers and deputy managers who were working in the primary, middle and secondary schools of İzmir metropolitan districts of Karabağlar and Bornova in spring semester of 2012-2013 academic year. Data collection is conducted via Meyer, Allen and Smith's (1993) `Three-component model of organizational commitment scale`. By looking into the three different components of organizational commitment namely affective commitment, normative commitment and continuance commitment, the research aims to determine organizational commitment levels of school managers. Furthermore, whether school managers' organizational commitment levels change according to their age, gender, marital status, education level, teaching subject, seniority, type of the school they work, number of the teachers in their schools, financial status of the school, socio-economic levels of students' parents and union membership. Independent-samples t-test, One-way ANNOVA and HSD test is used in analysis of the sub-problems.Results of the research show that organizational commitment levels of the school managers who work in Karabağlar and Bornova districts are low in affective commitment component and medium in normative and continuance commitment components. Furthermore, there is no statistically significant difference in organizational commitment levels of the school managers according to variable of district they work in affective and normative commitment components. However, there is statistically significant difference in organizational commitment levels of the school managers in continuance commitment component.It is also found that there is no statistically significant difference in organizational commitment levels of the school managers based on the variables of age, gender, education level, teaching subject and type of the school they work. On the other hand, statistically significant difference found in school managers' organizational commitment levels in normative and continuance commitment components based on their seniority and union membership and there was also statistically significant difference in their affective and continuance commitment levels based on the number of the teachers in their schools. School managers who have more than 21 years of experience had lower affective commitment levels than those who have less experience. School managers who are members of a union have higher affective commitment levels that who are not a member of a union. The more number of teachers they have in their schools the more they have normative commitment levels. There was also statistically significant difference in school managers' continuance commitment levels based on socio-economic levels of students' parents. The higher the socio-economic levels of students' parents had the lower the affective and normative commitment levels school managers had. The better financial levels schools had the lower affective commitment levels school managers had.Key Words: School Managers, organizational commitment, affective commitment, normative commitment, continuance commitment